شبيه سازي بارش- رواناب و پتانسيل سيل خيزي با استفاده از مدل HEC-HMS و منطق فازي مطالعه موردي حوضه آبريز رودبال در استان فارس

سيلاب­ها جزو فراوان­ ترين و مخرب­ ترين بلاياي طبيعي هستند كه همه ساله موجب خسارات جاني و مالي سنگيني مي­شوند. خسارت ­هاي سيلاب به دليل دستكاري انسان در سيستم­هاي رودخانه­اي و ساخت و ساز در حريم رودخانه­ ها داراي روند صعودي است. در اين رابطه، يكي از مهم­ترين اقدامات غيرسازه­اي در جهت كاهش خسارات سيلاب تهيه نقشه­هاي پهنه­بندي خطر سيل و استفاده از آنها در برنامه ­ريزي­هاي مكاني است. در اين راستا، از مدل HEC-HMS براي شبيه­ سازي بارش- رواناب و شناسايي پهنه­ هاي سيل­خيز و از منطق فازي به منظور روي­هم ­گذاري لايه ­هاي موضوعي و تهيه نقشه خط سيلاب استفاده شد. نتايج شبيه­ سازي نشان­ دهنده كارايي بالاي مدل HEC-HMS در شبيه­ سازي بارش- رواناب حوضه آبريز رودبال و برآورد دبي­هاي پيك سيلاب مي­باشد. تبديل بارش به رواناب در سطح حوضه رودبال عمدتا در كنترل ژئومورفومتري و پوشش زمين مي­باشد. بيشترين ارتفاع رواناب و دبي­هاي پيك حوضه رودبال در زيرحوضه­هاي بالادست است. اين امر به دليل شيب زياد، نفوذپذيري اندك خاك، فراواني سطوح غيرقابل نفوذ و CN بالاست. تركيب لايه ­هاي موضوعي با استفاده از منطق فازي نشان داد كه در حدود 8/6 درصد از سطح حوضه در پهنه ­هاي با خطر بسيار بالاي وقوع سيلاب واقع شده­اند. اين پهنه ­ها عمدتا منطبق بر دشت سيلابي رودخانه رودبال مي­باشند. اين اراضي به علت كم­عرض بودن دره و شيب كم هميشه در معرض سيلاب هستند. اكثر سكونتگاه­هاي منطقه مطالعاتي در پايين دست حوضه مستقر شده­اند. اين امر باعث افزايش مخاطرات ناشي از سيلاب شده است.

this article has no abstract.