مقايسه اثربخشي وابسته به دوز ميدازولام و كتامين بر پيشگيري لرز پس از بي‌حسي اسپاينال

Comparison of Dose-Dependent Efficacy of Midazolam and Ketamine on Prophylaxis after Spinal Anesthesia

زمينه و هدف: لرز يكي از عوارض بعد از بي‌حسي اسپاينال است كه معمولاً راه‌هاي مختلفي براي كنترل آن وجود دارد. بنابراين هدف از اين مطالعه تعيين و تأثير دو دوز متفاوت و به صورت تركيبي كتامين و ميدازولام را در پيشگيري از بروز لرز پس از بي‌حسي اسپاينال بود. روش بررسي: مطالعه حاضر از نوع كارآزمايي باليني دوسوكور مي‌باشد. جامعه مطالعه آن شامل 120 بيمار كانديد عمل جراحي با بي‌حسي اسپاينال مراجعه كننده به بيمارستان الزهرا طي سال 1397ـ1396 انجام شد. بيماران به صورت تصادفي در سه گروه A، B و C قرار گرفتند، گروه A 0/02 ميلي‌گرم بر كيلوگرم از دوزكم ميدازولام با كتامين 0/3 ميلي‌گرم بر كيلوگرم، گروه B 0/04 ميلي‌گرم بر كيلوگرم از دوز معمول ميدازولام با دوز كم كتامين 0/15 ميلي‌گرم بر كيلوگرم و كروه C نرمال سالين با حجم يكسان قبل از عمل دريافت كردند. اطلاعات دموگرفيك بيماران ، شدت لرز و نياز به داروي مسكن در بيماران مورد بررسي قرار گرفت. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از آزمون‌هاي آماري آناليز واريانس يكطرفه، تي مستقل، كراسكال واليس، فريدمن، ويلكاكسون تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: فشار خون متوسط شرياني بعد از مداخله در گروه A به صورت معني‌داري كمتر از گروه B و C بود. شدت لرز در گروه C به صورت معني‌داري بيشتر از دو گروه ديگر بود(05/0p<) و بين دو گروه B و C اختلاف معني‌داري بر اساس شدت لرز وجود نداشت(0/05p<). هم‌چنين طول مدت ريكاوري در گروه B به صورت معني‌داري بيشتر از گروه A و C بود(0/05p<). ‌‌ نتيجه گيري: هر دو تركيب دارويي ميدازولام و كتامين جهت كاهش لرز مناسب هستند، ولي به نظر مي‌رسد استفاده از تركيب دوز كم ميدازولام به همراه كتامين بهتر از استفاده دوز كم كتامين به همراه ميدازولام از نظر پايدار بودن هموديناميك و كوتاه تر بودن طول مدت ريكاوري باشد.

Background & aim: Shivering is one of the complications after spinal anesthesia. There are different ways to control it. Therefore, the aim of this study was to determine the efficacy of two different doses of ketamine and midazolam in preventing shivering after spinal anesthesia. Methods: The present study was a double blind clinical trial. The study population consisted of 120 patients undergoing spinal anesthesia surgery referred to Alzahra Hospital during 2016-2017. Patients were randomly divided into three groups of A, B and C, group A was received 0.02 mg / kg midazolam at low dose with 0.3 mg / kg of ketamine. Group B was received 0.04 mg / kg midazolam at normal dose with 0.15 mg / kg of Ketamine at low dose and group C received normal saline in equal volume before surgery. Demographic data, severity of shivering, and need for analgesics were evaluated. Data were analyzed using one-way ANOVA, independent t-test, Kruskal-Wallis, Friedman, Wilcoxon tests. Results: The mean arterial blood pressure was significantly lower in group A after intervention than in group B and C. The intensity of shivering in group C was significantly higher than the other two groups (p<0.05). No significant difference was seen between groups B and C based on shivering intensity (p<0.05). Also recovery time in group B was significantly longer than group A and C (p<0.05). Conclusion: Ccombination of both midazolam and ketamine are suitable for reducing shivering, but the use of low dose midazolam plus ketamine seems to be better than low dose ketamine plus midazolam in terms of hemodynamic stability and shorter recovery time.