بررسي و ارزيابي وضعيت جزيره حرارتي كلان‌شهر تهران با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي

Investigation and evaluation of thermal island status of Tehran metropolis, using satellite imagery

جزيره حرارتي شهر يكي از بارزترين پيامدهاي گسترش شهرنشيني و توسعه كلان‌شهرها است. اثرات ناشي از شكل‌گيري جزيره‌هاي حرارتي مي‌تواند نقشي اساسي و مهم در كيفيت هوا و به تبع آن سلامت عمومي ايفا مي‌نمايد. پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش پوشش عناصر سطح زمين در تغييرات اقليمي دما در كلان‌شهر تهران صورت پذيرفته است. در اين مطالعه، اطلاعات مورد نياز از باندهاي‌هاي 10 و 11 سنجنده‌هاي OLI و TIRS ماهواره لندست 8 در دو دوره تابستان و زمستان سال 2017 مورد بررسي قرار گرفته است. براي بررسي وضعيت جزيره حرارتي، از طبقات تك باند براي بررسي توزيع دماي سطح زمين در محدوده تهران و تعيين اثرات محلي جزيره حرارتي در سطح اين شهر استفاده شد. در ادامه همبستگي دماي سطح زمين با شاخص پوشش گياهي تفاضل نرمال شده، شاخص ساخت و ساز، شاخص زمين باير و شاخص آببراي تعيين اثرات زمين سبز، لخت، آبي و مسكوني بر روي جزيره حرارتي به دست آمد. نتايج نشان داد كه اثر جزيره حرارت شهري بيشتر در مناطق شمالي اين شهر قرار داشته كه ناشي از وجود شهرك صنعتي و توپوگرافي كوهستاني است. همچنين بين دماي سطح زمين و شاخص پوشش گياهي تهران ارتباط وجود دارد به‌نحوي‌كه با كاهش پوشش گياهي ميزان دماي سطح اين شهر، افزايش يافته است. در نهايت با توجه به يافته‌هاي پژوهش پيشنهاد‌هاي كاربردي ارائه شده است.

The island's thermal city is one of the most prominent consequences of the expansion of urbanization and metropolitan development. The effects of the formation of thermal islands can play an important role in air quality and, consequently, in general health. The purpose of this study was to investigate the role of surface coatings on climate change in Tehran metropolis. In this study, the required data from the 10 and 11 bands of OLI and TIRS sensors of Satellite Landsat 8 in the summer and winter of 2017 are used. To study the thermal island status, single-band classes were used to study the distribution of ground temperature in the Tehran area and determine the local effects of Thermal Island in the city. Based on research findings, surface temperature and variables vegetation cover, city structural features and wasteland area, normal difference it was obtained to determine the effects of green, bare, blue and residential land on thermal island. The results showed that the effect of Isle of Man in the northern regions of the city is due to the existence of industrial township and mountain topography. There is also a correlation between ground temperature and Tehran's vegetation index, as the surface temperature of the city has increased with decreasing vegetation. Finally, according to research findings, practical proposals have been presented.