تحليل فضايي و مدلسازي ارتباط مراكز كنش جوي با ناهنجاري هاي فراگير بارش ايران

Spatial Analysis and Modeling the Relationship Between Atmospheric Action Centers with Widespread Anomalies Precipitation of Iran

تغييرات فشار در مراكز كنش‌جوي اثرات مهمي بر ساير مولفه‌ها و الگوهاي جوي موثر در تغيير پذيري بارش دارد. اين پژوهش به منظور واكاوي و مدلسازي اثر و ارتباط مراكز كنش جوي بر ناهنجاري فراگير و شديد بارش در ايران با استفاده از داده هاي 30 ايستگاه همديد در طول دوره 2010-1961 و دادههاي سايت NCEP/NCAR امريكا در بازه ماه‌هاي نوامبر تا مه انجام گرفته است. در اين پژوهش از روش همبستگي پيرسون و مدل سازي رگرسيون چندمتغيره در بازه ماه برابر و پيش يابي يك‌ماهه استفاده شده است. بر اساس نتايج بدست آمده نقش مراكز كنش مورد مطالعه در ناهنجاري‌هاي بررسي شده بسيار قوي و تعيين‌كننده است. به شكلي كه بر اساس مقادير استانداردشده ارتفاع جوّ در اين مراكز با استفاده از توابع رگرسيوني ارائه شده در اين پژوهش به خوبي مي‌توان مقادير اين ناهنجاريها را تعيين و پيش‌يابي كرد. نتايج اين پژوهش نشان داد مقادير استانداردشده ارتفاع ژئوپتانسيل جوّ در منطقه همگرايي درياي سرخ در تراز 700، ناوه شرق مديترانه در تراز 500، و پرفشار شمال آفريقا نيز در تراز 500 به ترتيب مهمترين اثردر ناهنجاري بارش در ايران را دارند. همچنين نقش مراكزي مانند پرفشار آزورز و كمفشار سودان در پيش‌يابي يك ماهه ناهنجاري بارش بسيار پررنگ مي‌باشد. صحت‌سنجي عملكرد توابع رگرسيوني ارائه شده به منظور پيش‌يابي يك ماهه ناهنجاري بارش كشور بر اساس مقادير RMSE و BIAS بجز براي منطقه جنوب‌شرق كشور، براي ساير مناطق مورد تاييد قرار گرفت.

Variability is one of inherent properties of the climate system. In addition to the dynamic nature, the climate system is extremely intertwined nature also, so that its components interact with each other and eventually they change each other. In general, the climate of a region or geographic location is controlled by various factors, including Atmospheric Action Centers (AAC's). AAC's behaviors have an effective role in short and long term changes in weather and climate conditions and also their components. AAC's can change the climate system. A climatic index is defined here as a critical value that can be used to describe the states and the changes in the climate system. Changes on climate are much slower than on the weather, that can change strongly day by day. Each climatic index is based on certain parameters and describes only certain aspects of the climate, so there are a variety of climate indices that have been defined and examined in numerous publications. For each climate index there is a defining equation that uses the so-called climate elements. These are measurable parameters that influence the properties of the climate system, primarily, for example, atmospheric parameters such as air pressure, air temperature, precipitation and solar radiation, but also non-atmospheric parameters such as sea surface temperature or ice cover.