بررسي مؤلفه‌هاي كيفيت عملكرد آموزشي اعضاي هيئت علمي: يك مطالعه كيفي

Investigating the Quality Components of Educational Performance of Faculty Members: A Qualitative Study

زمينه و هدف: موفقيت دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالي در دستيابي به اهداف و انتظارات آموزشي، مستلزم بهبود و تضمين كيفيت آموزش است. تحقيق حاضر با هدف تعيين و توصيف مؤلفه‌هاي كيفيت عملكرد آموزشي اعضاي هيئت علمي‌انجام شده است. روش بررسي: اين پژوهش يك مطالعه كيفي از نوع توصيفي اكتشافي مي‌باشد كه در سال98ـ1397 صورت گرفت و از روش نمونه‌گيري هدفمنداستفاده شد. جمع‌آوري داده‌ها از طريق مصاحبه عميق نيمه ساختارمند و چهره به چهره انجام شد. شركت كنندگان كليدي پژوهش، اعضاي هيئت علمي‌دانشگاه علوم‌پزشكي ياسوج بودند كه از بين آنها 18 نفر به روش نمونه‌گيري هدفمند و با لحاظ كردن اختلاف حداكثري بين نمونه‌ها از نظر تفاوت در دانشكده محل خدمت، رشته تحصيلي و رتبه علمي‌انتخاب شدند. ابتدا 2 سؤال كلي در خصوص مؤلفه‌هاي كيفيت عملكرد آموزشي براي شروع مصاحبه مطرح مي‌شد و بر اساس پاسخ شركت كنندگان روند مصاحبه هدايت ‌شد. هر مصاحبه به طور متوسط بين يك ساعت و سي دقيقه تا دو ساعت طول ‌كشيد و مكان انجام مصاحبه، اتاق كار اعضاي هيئت علمي ‌بود. مصاحبه‌ها تا دستيابي به اشباع نظري ادامه داشت. تحليل مصاحبه‌ها به روش تحليل مضمون گام به گام بر مبناي روش براون و كلارك كه داراي شش مرحله است، انجام شد. يافته‌ها: در اين مطالعه 18 نفر از اعضاي هيئت علمي‌ دانشگاه علوم پزشكي ياسوج مورد مصاحبه قرار گرفتند. 5 نفر(27/8درصد) از افراد مورد مصاحبه زن و 13نفر(72/2درصد) مرد بودند. از نظر رتبه علمي 4نفر(22/2درصد) استاد، 9نفر(50درصد)دانشيار، 3 نفر(16/7درصد) استاديار و 2 نفر(11/1درصد) مربي بودند. هم‌چنين تعداد 47 مورد از مضامين پايه استخراج شد، سپس بر اساس شباهت محتوا با تركيب و تلخيص آنها به 14 مضمون سازمان دهنده تقليل يافت. در نهايت اين مضمون‌ها، در چهارحيطه(مضامين فراگير) ارزشيابي آموزشي، برنامه‌ريزي آموزشي، ويژگي‌هاي آموزشي و راهبردهاي آموزشي قرار داده شد و مدل كيفي اين عوامل طراحي شد. نتيجه‌گيري: عملكرد آموزشي اعضاي هيئت علمي‌ مفهومي‌ چند بعدي بوده كه كيفيت آن به تمامي ‌ابعاد و ارتباط بين آنها بستگي دارد. با توجه به اينكه عملكرد آموزشي اعضاي هيات علمي نيز به نوع رشته هاي دانشگاهي بستگي دارد اين مطالعه ميتواند زمينه انجام مطالعات بيشتر در رابطه با سنجش عملكرد كيفيت آموزشي اعضاي هيات علمي ساير رشته هاي دانشگاهي باشد.

Background & aim: The success of universities and higher education institutions in achieving their educational goals and expectations requires improving and ensuring the quality of education. The purpose of the present study was to determine and describe the quality components of educational performance of faculty members. Methods: The present qualitative descriptive exploratory study was carried out in 2018-2019 and used purposeful sampling method. Data were collected through in-depth semi-structured and faceto- face interviews. Key participants of the study were faculty members of Yasuj University of Medical Sciences, 18 of whom were selected by purposeful sampling method and considering maximum difference between samples in terms of differences in faculty of work, field of study and academic rank. Initially, two general questions about the components of quality of educational performance were asked to start the interview and the process was continued based on the participants' responses. Each interview lasted between one hour and thirty minutes to two hours on average, and the place of interview was the faculty room. Interviews continued until theoretical saturation. Interviews were analyzed by step-by-step thematic analysis based on Brown and Clark's six-step method. Results: In the present study, 18 faculty members of Yasuj University of Medical Sciences were interviewed. Five participants (27.8%) were female and 13(72.2%) were male. From the scientific position, 4(22.2%) were professors, 9(50%) were associate professors, 3(16.7%) were assistant professors and 2(11.1%) were instructors. Also 47 items were extracted from the basic themes, then reduced to 14 organizer themes based on their content similarity and composition. Finally, these themes were put into four domains (inclusive themes) of educational evaluation, educational planning, educational features and educational strategies and the qualitative model of these factors was designed. Conclusion: The educational performance of the faculty is a multidimensional concept whose quality depends on all aspects and the relationship between them. Since the educational performance of faculty members also depends on the type of academic disciplines, this study may be a further study to evaluate the educational quality of faculty members in other disciplines.