پديد آورندگان :
كريمي، مهشيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكده منابع طبيعي، ساري , شاهدي، كاكا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكده منابع طبيعي - گروه آبخيزداري، ساري , رضيئي، طيب سازمان تحقيقات و آموزش و ترويج كشاورزي - پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري، تهران , ميريعقوب زاده، حسن دانشگاه اروميه - گروه مرتع و آبخيزداري، اروميه
چكيده فارسي :
خشكسالي، يكي از بلاياي طبيعي است كه ممكن است در هر اقليمي رخ دهد. در دهه‌هاي اخير، كشور ايران به طور پياپي تحت تأثير خشكسالي‌هاي شديد و گسترده قرار داشته و آثار زيانباري بر بخش‌هاي مختلف اقتصادي از جمله بخش كشاورزي، محيط زيست و منابع آب كشور تحميل كرده است. امروزه براي شناسايي و تحليل خشكسالي‌هاي كشاورزي از شاخص‌هاي پوشش‌گياهي كه به كمك فن‌آوري سنجش از دور بدست مي‌آيند، استفاده مي‌شود. بر اين اساس، هدف از اين پژوهش، بررسي كارايي شاخص‌هاي پوشش‌گياهي NDVI، EVI و VCI در شناسايي و تحليل خشكسالي كشاورزي در حوزه آبخيز كرخه است. براي محاسبه اين نمايه‌ها، تصاوير سنجنده موديس (ماهواره Terra، محصولMOD13A2 ) طي مدت 17 سال در دوره آماري 2000-2017 استفاده شد. دقت نمايه‌هاي ياد شده با شاخص ZSI محاسبه شده در 11 ايستگاه باران‌سنجي و تبخيرسنجي واقع در حوضه كرخه براي دوره آماري 1379-1396 مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد تغييرات NDVI، EVI و VCI، در ايستگاه‌هاي مورد مطالعه، در طول دوره آماري تقريبا يكسان است. به‌طوريكه كمترين مقدار پوشش‌گياهي در سال 1379 و در ايستگاه دهنو، بيشترين مقدار پوشش‌گياهي در سال 1380 و در ايستگاه هليلان - سيمره مشاهده شد. اما بررسي ZSI نشان داد از سال 1379 تا 1385 اكثر ايستگاه‌ها با خشكسالي مواجه بوده‌اند. به‌طوريكه در سال‌هاي 1386، 1387 و 1388 تمامي‌ايستگاه‌ها با خشكسالي شديد مواجه و شديدترين خشكسالي در سال 1387 رخ داده و ايستگاه نظرآباد، خشك‌ترين ايستگاه در اين سال بوده است. سپس به منظور صحت‌سنجي نتايج شاخص‌هاي گياهي با شاخص ZSI مورد ارزيابي قرار گرفت. رابطه همبستگي پيرسون بين ميانگين شاخص‌هاي پوشش‌گياهي NDVI، EVI و VCI با ميانگين ZSI به ترتيب برابر با 706/ 0، 725/ 0 و 765 / 0 است كه هر سه شاخص پوشش‌گياهي با شاخص ZSI در سطح يك درصد معني دار هستند. همانطور كه مشاهده شد با توجه به نتايج، شاخص ZSI تا حدودي نتايج NDVI ، EVI و VCI را تأييد مي‌كند. اما نتايج اين پژوهش، نشان داد كه همزماني وقوع خشكسالي هواشناسي و كشاورزي در تمام سال‌ها وجود ندارد، بنابراين علاوه بر بارش ديگر متغيرهاي اقليمي نيز بايد در نظر گرفته شوند.
چكيده لاتين :
Drought is one of the natural disasters that may occur in any climate. In recent decades, Iran has been affected by severe droughts and its harmful effects in various sectors, such as agriculture, environment and water resources of the country. Today, vegetation indices, which are obtained through remote sensing technology, are used to identify and analyze agricultural droughts. Accordingly, the aim of this study was to investigate the effectiveness of NDVI, EVI and VCI vegetation indices in agricultural drought identification and analysis in Karkheh basin. In order to calculate these indices, MODIS sensor Images (Terra satellite, MOD13A2 product) were used during the 2000-2017 statistical period. The accuracy of these profiles was evaluated with the ZSI index calculated at 11 meteorological stations located in Karkheh basin for the statistical period of 2000-2017. The results showed that the changes of NDVI, EVI and VCI in the studied stations were approximately the same during the statistical period. Based on NDVI, EVI and VCI values, the lowest and highest vegetation cover was observed in 2000, dehno station and 2001, helilan-seymareh station, respectively. The ZSI survey showed that most stations Faced with droughts from 2000 to 2008, and the most severe drought occurred in 2008, nazarabad station. Then, in order to validation of the results, the vegetation indices with ZSI index were evaluated. Pearson correlation between mean vegetation indices of NDVI, EVI and VCI with mean ZSI was 0.766, 0.725 and 0.776, respectively, and all vegetation indices with ZSI index are significant at 0.99% confidence level. As seen, according to the results, the ZSI index confirms the results of NDVI, EVI, and VCI. So, according to the results, there is no conformity of meteorological and agricultural droughts in all years, Therefore, in addition to other precipitation, climate variables should also be considered.
