ارزيابي آسيب پذيري كيفي آبخوان دشت بيرجند به روش SINTACS

Qualitative Vulnerability Assessment of Birjand Plain Aquifer Using SINTACS Method

با توجه به اهميت منابع آب‌هاي زيرزميني و بحران كم‌آبي در ايران بايد توجه بسيار زيادي به اين منابع شود. يكي از چالش ها در اين خصوص آلوده شدن اين منابع است، لذا با بررسي‌هاي مناسب بايد مناطقي كه تحت تأثير آلودگي قرار دارند شناسايي‌شده و براي رفع آلودگي اقدامات لازم صورت گيرد. در بسياري از موارد، آلودگي آب‌هاي زيرزميني بعد از آلوده شدن چاه‌هاي آب شرب شناسايي مي‌شوند. شناسايي مناطق آسيب پذير آبخوان مي تواند زمينه ساز اقدامات هدفمند پيشگيرانه از آلودگي آب هاي زيرزميني گردد. روش هاي مختلفي براي ارزيابي آسيب پذيري ارائه شده است كه يكي از پر استفاده ترين و شناخته شده ترين روش هاي شاخص همپوشاني به عنوان مدل SINTACS در اين تحقيق مورد استفاده قرار گرفت. هدف از اين مطالعه ارزيابي آسيب‌پذيري كيفي آبخوان دشت بيرجند با استفاده از مدل SINTACS در دوره آماري سالهاي 95 تا 96 مي‌باشد. بر اساس نتايج اين ارزيابي نقشه پهنه‌بندي آسيب‌پذيري SINTACS نشان مي‌دهد كه 81/12 درصد از مساحت منطقه مطالعاتي داراي آسيب‌پذيري در محدوده متوسط تا زياد، 47/80 درصد از مساحت منطقه داراي آسيب‌پذيري زياد و 71/6 درصد از مساحت منطقه داراي آسيب‌پذيري خيلي زياد مي‌باشد. جهت صحت سنجي مدلSINTACS به بررسي ارتباط بين شاخص آسيب پذيري و مقادير غلظت نيترات بدست آمده از 21 نمونه آب زيرزميني پرداخته شده است. ضريب همبستگي بدست آمده بين شاخص آسيب پذيري SINTACS و غلظت نيترات 71 درصد به دست آمده است كه نشان دهنده همبستگي مناسب اين مدل با غلظت نيترات به عنوان شاخص آلودگي آبهاي زيرزميني است.

Given the importance of groundwater resources and the water shortage crisis in Iran, a significant attention should be paid to these resources. One of regarding challenges is the resource pollution; therefore the vulnerable resources should be revealed based on suitable assessments to eliminate pollutions by the necessary actions. In the most cases, the groundwater pollution can be detected after the drinking water wells were polluted. Detection of vulnerable zones of an aquifer can be used for the groundwater pollution preventive actions. Different vulnerability assessment methods have been presented which one of the proper and well-known methods of overlaying indicator named SINTACS has been used in this research. The study aims assessing the qualitative vulnerability of Birjand plain aquifer, using SINTACS model for a statistical period of 2016-2017. Based on the results of this assessment, the SINTACS vulnerability zoning map indicates that 12.81 percent of the zone space has a vulnerability of medium to high level, 80.47 percent of the space has a high vulnerability level and 6.71 percent of the space has a very high vulnerability level. For the SINTACS model verification, the relation between vulnerability and Nitrate density values of 21 groundwater samples have been examined. The gained correlation coefficient between vulnerability index of SINTACS and Nitrate density was 71 which shows suitable correlation of this model with Nitrate density as groundwater pollution index.