برآورد ميزان فرسايش كناري و رسوب حمل شده در واحد مرزي رودخانه ارس

Estimating of the bank erosion and sediment dynamics at border unit in Aras River

از ديدگاه سياسي و همچنين از نظر جلوگيري از فرسايش خاك هاي دشت هاي سيلابي، تشخيص و تعيين محل هايي با توان فرسايشي بالا، از اهميت ويژه اي برخوردار است. يكي از علل عمده فرسايش كناري، جابجايي هاي مسير جريان رودخانه، خصوصا جابجايي در اثر ايجاد پيچان ها و جابجايي خميدگي پيچان ها در پهن دشت سيلابي است. بنابراين براي بررسي و برآورد ميزان فرسايش، بايد ابتدا ميزان جابجايي ها مورد بررسي قرار گيرد. اين بررسي براي رودخانه پويايي مانند ارس كه همواره در دشت سيلابي خود داراي بيش ترين جابجايي ها در طول تاريخ بوده، از اهميت هيدروپولتيك برخوردار است. در اين تحقيق، به منظور برآورد فرسايش كناري و رسوب حمل شده در واحد مرزي رودخانه ارس، از روابط مختلفي بهره گيري شده است. روابط Ω ،Ự ،ω و Έ از جمله روابط به كار گرفته شده براي برآورد فرسايش كناري و رسوب حاصل از آن در اين رودخانه مي باشند. به منظور ترسيم ميزان جابجايي و فرسايش، نتايج حاصل از برآوردها در محيط GIS به نقشه تبديل شده اند. بررسي ها در پهناي دشت سيلابي ارس نشان مي دهد كه تغييرات پهنا در طول مسير جريان بسيار متفاوت است و اين پهنا در نزديكي جلفا و پلدشت زياد و در ساير قسمت ها كم تر مي شود. تغييرات در پهنا نشان از جابجايي زياد مسير جريان اين رودخانه و گستردگي آبرفت ها در مسير جريان مي باشد. در اين قسمت ها قدرت برش رودخانه تا حدي كه شعاع توس ها زياد افزايش نيافته باشد، فوق العاده زياد است . بررسي ها نشان مي دهد كه هر چه قدرت اين برش در كناره هاي اين رودخانه افزايش يافته است، بر ميزان تخليه رسوبات به رودخانه و در نتيجه بر ميزان جابجايي كانال افزوده شده است. نتايج بررسي ها حاكي از اين است كه متاسفانه در طي سي سال اخير ميزان جابجايي رودخانه ارس به طرف ايران زياد بوده و اين به منزله كاهش محدوده دشت سيلابي در طرف ايران و برعكس افزايش ميزان آن در طرف مقابل است.

This investigation, have hydropolitic significant for Aras River that have frequent and more lateral migration.In this study is used many equation, for example, Ω ،Ự ω, وΈ… Equation, for estimating of bank erosion and sediment dynamics .Output of estimating is analyzing and then maps is produced by using of GIS technique. The results of study suggested that rate of channel changing is vary in river course. Wide changes of river course is maximum at near of Jolfa and Poldasht ,in other parts is minimum .Wide changing of course is show that lateral migration is high and alluvium is thick and broad .Cut power of river is increased when radial of curves is more .This event is occurred where that wide changes is high .The results also show that is increased rate of sediment when cut power is increased. Sadly lateral migration rate Iran orientation is increased at 30 decade recent. This result show that gradually is decreased area land of Iran .