ارتباط سواد سلامت اعضاي خانواده با عملكرد آنها در مواجهه با سكته قلبي بيمار عضو خانواده

Relationship of family members’ health literacy and performance in face of myocardial infarction

هدف. اين پژوهش با هدف بررسي ارتباط سواد سلامت اعضاي خانواده با عملكرد آنها در مواجهه با سكته قلبي بيمار عضو خانواده انجام شد. زمينه. سكته قلبي از مهمترين عوامل مرگ و از كار افتادگي در كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه محسوب مي­شود. عملكرد مناسب همراهان بيمار در ساعات اوليه بعد از سكته قلبي نقش مهمي در كاهش موارد مرگ بيمار دارد. از طرفي، سواد سلامت يكي از مهمترين تعيين­ كننده ­هاي درك اطلاعات مرتبط با سلامت شناخته شده است. روش كار. در اين مطالعه توصيفي همبستگي، تعداد 286 عضو خانواده افرادي كه سكته قلبي بيمار در حضور آنان اتفاق افتاده بود با روش نمونه­ گيري در دسترس با معيارهاي ورود شامل سواد خواندن و نوشتن و سن بالاي 18 سال وارد مطالعه شدند. جمع ­آوري داده­ ها با استفاده از فرم مشخصات جمعيت­ شناختي، پرسشنامه سواد سلامت بزرگسالان ايراني (HELIA) و پرسشنامه عملكرد به هنگام سكته قلبي جمع ­آوري شد. تحليل داده­ها در طريق نرم افزار SPSS نسخه 22 با استفاده از آمار توصيفي (توزيع فراواني، ميانگين و انحراف معيار) و آمار استنباطي (آزمون مقايسه ميانگين، همبستگي و رگرسيون) انجام شد. يافته­ ها. ميانگين نمره سواد سلامت، 61/49 با انحراف معيار 21/05 و در حد كافي بود. ”مهارت ارزيابي“ با ميانگين نمره 52/68 به عنوان كمترين ميانگين و ”تصميم ­گيري و كاربرد اطلاعات سلامت“ با ميانگين نمره 68/07 به عنوان بيشترين ميانگين در بين ابعاد سواد سلامت شناسايي شدند. متغيرهاي سن، تحصيلات، و حرفه پزشكي در خانواده، رابطه معني­دار آماري با سواد سلامت داشتند (0/0001P≤). نتايج نشان داد تنها 17/89 درصد اعضاي خانواده عملكرد خوب داشتند (كسب نمره 6/8 تا 10). سابقه سكته قلبي و مدت زمان انتقال بيمار از شروع درد تا رسيدن به بيمارستان با عملكرد ارتباط معني ­داري آماري داشتند، به طوري كه همراهان بيماران با سابقه سكته قلبي توانسته بودند بيمار خود را در بازه زماني كمتر از نيم ساعت به بيمارستان منتقل كنند (0/0001P≤). ارتباط آماري معني­ داري بين سواد سلامت و عملكرد مشاهده شد، به اين معني كه افراد با سواد سلامت بيشتر عملكرد بهتري داشتند. از بين حيطه هاي سواد سلامت­، تنها حيطه فهم و درك با عملكرد ارتباط معني­دار آماري داشت (0/004P=). نتيجه ­گيري. اگرچه ميانگين نمره سواد سلامت در حد كافي بود، ولي شركت­ كنندگان عملكرد مناسبي در مواجهه با سكته قلبي بيمار عضو خانواده نداشتند. لذا بهبود عملكرد اعضاي جامعه و خانواده از طرف ارائه­ دهندگان خدمات سلامت از جمله پرستاران، رسانه ­هاي جمعي، مسئولان و برنامه ­ريزان حوزه ارتقاي سلامت جهت انجام مداخلات آموزشي و برنامه ­ريزي مناسب براي افزايش سواد سلامت اختصاصي كه مي­تواند از پيامدهاي ناگوار در اين زمينه پيشگيري كند توصيه مي­شود.

Aim. The aim of this study was to determine the relationship of family members’ health literacy and performance in face of myocardial infarction. Background. Myocardial infarction is one of the most important causes of death and disability in developed and developing countries. Proper performance of patients' attendance in early hours of myocardial infarction event plays an important role in reducing mortality and morbidity. Health literacy is also known as one of the major determinants of understanding information about health. Method. In this descriptive-correlational study, 286 family members of patients experiencing myocardial infarction that witnessed the vent were recruited in the study by convenience sampling method and based on inclusion criteria of reading and writing literacy and age over 18 years old. Data were collected using a demographic form, Iranian adult health literacy questionnaire (HELIA) and the questionnaire performance during myocardial infarction. Data were analyzed in SPSS version 22 using descriptive statistics (frequency distribution, mean, standard deviation) and inferential statistics (mean comparison, correlation and regression tests). Findings. Health literacy mean score (61.49±21.05) showed an adequate level. “Assessment skills” and “decision making and application of health information” had, respectively, the lowest (52.68±25.30) and the highest (68.07±19.87) mean score among health literacy dimensions. There was a statistically significant relationship of health literacy with age, education and medical profession in the family (P≤0.0001). Only 17.98 percent of the participants had a good level of performance (Scores 6.8 to 10). The history of myocardial infarction in patient and the duration of the patient transition from the onset of pain to arrival to the hospital showed a statistically significant relationship with performance, meaning that family members of patients with a history of myocardial infarction were able to transfer their patient to the hospital in less than half an hour (P≤0.0001). A statistically significant relationship was found between health literacy and performance; those with higher level of health literacy had better performance. Of the health literacy domains, only understanding had a significant relationship with performance (P=0.004). Conclusion. Although the mean score of health literacy was adequate, the participants hadn't good performance. Therefore, improving the performance of community and family members by health service providers including nurses, mass media, practitioners, and health promotion planners for educational interventions is recommended. Proper planning to increase specific health literacy can prevent adverse outcomes in this area.