نقدي بر جريان مدعي طب اسلامي از منظر اصول اخلاق زيست‌ پزشكي

A Critique on Stream Claiming Islamic Medicine, based on View of Biomedical Ethics Principles

مفهوم طب اسلامي كه با مفهوم طب سنتي و حتي طب مسلمانان تفاوت دارد، سال‌‌‌هاي اخير در ايران، به‌ويژه در شهرهاي مذهبي مطرح شده و رو به رواج است. در نوشتار حاضر به رويكرد افراطي مدعيان طب اسلامي (كه خود را رقيب طب مدرن و طب سنتي مي‌داند) پرداخته‌ايم. مبناي نظري نقد اخلاقي اين رويكرد، اصل‌گرايي (بوچامپ و چيلدرس) بوده است، يعني تلاش كرده‌ايم وضعيت باليني و اقدامات درماني‌بهداشتي داعيه‌داران افراطي طب اسلامي را بر مبناي چهار اصلِ «عدالت، استقلال، نيكوكاري و پرهيز از صدمه» به چالش بكشيم. در نوشتار حاضر نشان داده‌ايم كه جريان مدعي طب اسلامي، نمي‌تواند در شرايط كنوني اصل عدالت توزيعي را تأمين كند. همچنين با قضاوت غيرمنصفانه و هراس‌افكني درباره‌ي طب مدرن، خودمختاري بيماران را نقض مي‌كند و نيز با تقيد‌نداشتن به سنجش علمي داروها و روش‌هاي درماني و همچنين فقدان نظام اعطاي گواهي‌نامه‌ي معتبر، بسيار مستعد آسيب به مراجعان است. در همين زمينه، به‌صورت ويژه انتساب اين جريان به اسلام را به چالش كشيده‌ايم. اين مسأله زمينه‌ساز آسيب جدي به باورهاي ديني مراجعان اين جريان است.

The concept of Islamic medicine, which differs from traditional medicine and even Muslims’ medicine, has become more and more popular in recent years in Iran, especially in religious cities. In the present article, we have addressed the extremist approach of the claimants of Islamic medicine (which considers itself a competitor of modern medicine and traditional medicine).Our theoretical basis for the ethical criticism of this approach has been the principlism of "Beauchamp and Childers". Thereby, we have attempted to challenge the clinical position and medical performances of extremists in the Islamic medicine on the basis of four principles of "justice, autonomy, beneficence, and non-maleficence". Then, we have concluded that the claim of the Islamic medicine cannot, in the present circumstances, satisfy the principle of distributive justice. It also violates patients' autonomy by making unfair judgments and fears about modern medicine. It is very prone to harm clients by refusing scientific evaluation of medicines and therapies and lacking a valid certification system. Accordingly, we particularly challenged the attribution of this process to Islam. This attribution may cause serious damage to the religious beliefs of the clients.