اثربخشي برنامۀ بازآموزي اسنادي بر فرايندهاي ارزيابي شناختي، راهبردهاي حل تعارض و سازگاري زناشويي

هدف: هدف پژوهش تعيين اثربخشي بازآموزي اسنادي بر ارزيابي­هاي شناختي، راهبردهاي حل تعارض و سازگاري زناشويي بود. روش: روش پژوهش شبه ­آزمايشي با گروه آزمايش و گواه و طرح پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري دو ماهه و جامعه آماري 200 زن متأهل مراجعه كننده به مركز مشاوره زندگي بهتر در شهر تهران در سال 1397 بود. از ميان آن‌ها به روش نمونه گيري در دسترس 30 زن انتخاب و به­طور تصادفي در دو گروه 15 نفري جايگزين شد. ابزار پژوهش مقياس ارزيابي استرس پيكاك و لانگ 1990، پرسشنامه سبك حل تعارض كاردك (1994) و مقياس سازگاري زناشويي واكر و تامپسون (1983) و نيز برنامۀ بازآموزي اسنادي استينهارت و دالبير 2008 بود كه به شيوه گروهي در 10 جلسه دو ساعته هفته­اي يكبار در مورد گروه آزمايش اجرا و داده­ها با استفاده از تحليل واريانس مختلط با اندازه­گيري مكرر تحليل شد. يافته­ها: نتايج نشان داد كه بازآموزي اسنادي در افزايش ارزيابي چالشي (994/4 =F، 014/0 =P)، ارزيابي از منابع (065/6 =F، 001/0 =P)، راهبرد حل مثبت تعارض (764/4 =F، 002/0 =P)، سازگاري زناشويي (861/5 =F، 001/0 =P)، كاهش ارزيابي تهديد (536/7 =F، 001/0 =P)، مشغوليت تعارض (865/4 =F، 002/0 =P)، كناره­گيري از تعارض (492/6 =F، 001/0 =P) و متابعت (764/4 =F، 03/0 =P) زنان مؤثر بوده و اين تأثير در مرحله پيگيري پايدار مانده است. نتيجه­گيري: از آنجا كه برنامۀ بازآموزي اسنادي از طريق تقويت راهبردهاي تفكر مثبت، راهبردهاي انطباقي مديريت تجارب متعارض بين ­­فردي و غني­سازي مهارت‌هاي رابطه بين­ ­فردي مي­تواند در بهبود نشانگرهاي چندگانه كيفيت روابط زناشويي مؤثر واقع ­شود؛ پيشنهاد مي­شود كه متخصصان باليني از اين شيوه براي حل تعارض افراد متأهل و افزايش سازگاري زناشويي آن‌ها استفاده كنند.

Aim: purpose of this study was to determine the efficacy of Attributional Retraining Program on married women’s cognitive appraisals, conflict resolution strategies and marriage adjustment. Method: was quasiexperimental design with pretest-posttest, a two-month-follow-up and control-group. Statistical population consisted of 200 married women referred to “Better Life” counseling center, in Tehran city in 2018. 30 married women were selected through convenient sampling in experimental and control groups; each group contained 15 members randomly. Instruments: were Stress Appraisal Measure-Revised (SAM-R, Rowley, Roesch, Jurica & Vaughn, 2005), Conflict Resolution Strategies Questionnaire (CRSQ, Kurdek, 1994) and Marriage Adjustment Scale (MAS, Walker & Allen, 1983) were administered for both groups and attributional retraining program, developed by Steinhardt and Dolbier in 2008, was performed in the experimental group in 10 two-hour-sessions once a week. Data were analyzed using repeated measures mixed analysis of variance. Results: The statistical results of mixed ANOVA indicated that attributional retraining program was effective in increasing challenging appraisal (F=4.994, P=0.014), resource appraisal (F=6.065, P=0.001), positive problem solving strategy (F=4.764, P=0.002) and marriage adjustment (F=5.861, P=0.001) and in decreasing threat appraisal (F=7.536, P=0.001) and negative resolution styles consisting of conflict engagement (F=4.865, P=0.002), conflict withdrawal (F=6.492, P=0.001) and compliance (F=4.764, P=0.02); the effects were stable in follow-up stage. Conclusion: attributional retraining program by improving positive thinking strategies, adaptive management skills, Interpersonal conflicting experiences and enrichment of interpersonal relationships skills could result in improvement of multiple indicators of marriage relations quality in married women.