اثربخشي مشاوره مبتني بر نظريه چند وجهي لازاروس بر خودهاي ممكن، منبع كنترل و ولع مصرف مواد در معتادان تحت دارو درماني

هدف: هدف پژوهش تعيين اثربخشي مشاوره مبتني بر نظريه چند وجهي لازاروس بر خودهاي ممكن، منبع كنترل و كاهش ولع مصرف مواد در معتادان تحت دارو درماني بود. روش: روش پژوهش شبه آزمايشي با گروه گواه، پيش آزمون، پس آزمون، پيگيري 2 ماهه و جامعه آماري شامل 83 مرد معتاد 20 تا 45 ساله تحت دارو درماني در مركز ترك اعتياد ياران در منطقه 18 تهران بود. به روش نمونه‌گيري هدفمند از ميان آن­ها 30 نفر انتخاب و در گروه‌هاي 15 نفره آزمايش و گواه جايگزين شد. ابزارهاي پژوهش شامل پرسشنامه‌هاي خودپنداره راجرز 1951، منبع كنترل راتر 1966 و ولع مصرف لحظه‌اي فرانكن، هندريكز و ون دن برنيك (2002) بود كه در سه مرحله توسط هر دو گروه تكميل شد و برنامه مشاوره مبتني بر نظريه چند وجهي لازاروس (2008) نيز در 8 جلسه هفتگي90 دقيقه‌اي براي گروه آزمايش اجرا و داده‌ها با استفاده از تحليل واريانس مختلط با اندازه‌گيري مكرر تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه مشاوره مبتني بر نظريه چند وجهي لازاروس بر خودهاي ممكن (51/36 =F، 001/0 =P)، منبع كنترل (28/41 =F، 001/0 =P) و كاهش ولع مصرف مواد (68/40 =F، 001/0 =P) تأثير داشته و اين تأثير در مرحله پيگيري نيز پايدار مانده است. نتيجه‌گيري: از آنجا كه مشاوره مبتني بر نظريه چند وجهي لازاروس مي­تواند با تغيير فرايند و محتواي شناخت‌ها و ارتقاء مهارت‌هاي شناختي، عاطفي و رفتاري بر خودهاي ممكن، منبع كنترل و كاهش ولع مصرف مواد معتادان تأثيرگذار باشد؛ بنابراين مي‌توان از اين روش مشاوره‌اي كه كم هزينه و كارامد است؛ در كنار دارو درماني براي درمان پايدار معتادان استفاده كرد.

Aim: The purpose of the present study was to determine the effectiveness of counseling based on Lazarus Multimodal Theory on possible selves, locus of control and decrease of opiate craving in addicts under pharmochotherapy. Method: A quasi-experimental design with pre-test, post-test and a two months follow- up with control group was used. The statistical population included 83 addicted men aged 20 to 45 years old under pharmochotherapy in addiction quitting center of Yaran in region 18 of Tehran in Iran. Through purposeful sampling method, 30 participants who met the inclusion criteria were selected and randomly assigned to two groups of CBLMT or control, n1=n2=15. Research tools were Rogers’s self concept questionnaire 1951, Rotter’s locus of control questionnaire 1966, Franken, Hendricks, Stan & Van den Brink’s opiate craving questionnaire (2002) which were administered in three stages for two groups and Counseling based on Lazarus Multimodal Theory (2008) to the experimental group during eight weekly, 90- minute sessions and data were analyzed using mixed model repeated measures analysis variance. Results: Finding showed that CBLMT had a significant effect on possible selves (F=36.51, P= 0.001), locus of control (F= 41.28, P= 0.001) and decrease opiate craving (F= 40.68, P= 0.001), and this effect remained stable at follow- up. Conclusion: Since counseling based on Lazarus Multimodal Theory likely leads to change cognitions process and content and promote cognitive, affective and behavioral skills, effect on possible selves, locus of control and decrease of opiate craving. Hence, it can be used as a low- cost and effective counseling method for improving addicts under pharmacotherapy.