بررسي اثر سرمايه انساني بر همگرايي منطقه‌اي در اقتصاد ايران: رهيافت اقتصادسنجي فضايي

Investigating the Effect of Human Capital on Regional Convergence in Iranian Economy: Spatial Econometric Approach

همگرايي منطقه­اي يكي از چالش­هاي مهم در كشورهاي در حال توسعه است. بر اساس ادبيات اقتصادي، عوامل متعددي از جمله سرمايه­گذاري در نيروي انساني بر همگرايي منطقه­اي اثرگذار هستند. از اين رو، هدف اين مطالعه، بررسي اثرات مستقيم و سرريزهاي فضايي سرمايه انساني بر همگرايي منطقه­اي در استان­هاي مختلف ايران بر پايه مدل رشد درونزا و همچنين مدل همگرايي سولوي فضايي مي­باشد. به اين منظور از داده­هاي استان­هاي مختلف در دوره زماني1396- 1384 و تكنيك اقتصادسنجي دوربين پوياي فضايي (DSDM) استفاده گرديده است. نتايج حاصل از مطالعه نشان داده است وقوع همگرايي منطقه­اي در كشور مورد تاييد مي­باشد. با اين وجود سرعت همگرايي پايين است به­طوريكه مناطق مختلف كشور به طور ميانگين با سرعت همگرايي063/0 در مسير رشد متوازن به سمت حالت پايدار در حال حركت هستند. از ديگر نتايج مطالعه مي­توان به اثرات مستقيم و سرريزي مثبت سرمايه انساني بر روند همگرايي منطقه­اي در كشور اشاره نمود.

The purpose of this study is to investigating the effect of direct and spillovers effect of human capital on regional convergence in Iran provinces based on the spatial Solow convergence model. For this purpose, based on the latest information available at the regional level, data from different provinces of the country have been used during the time period of 2005-2017. Also, the spatial dynamic Durbin model (DSDM is used to estimation of the model. According to the results, regional convergence in the country is confirmed, but the convergence rate is low (about 0.063%). Thus, the different regions of the country, in average, with a convergence rate of about 0.063% move in the direction of balanced growth towards a steady state situtation.Other results of the study have shown that human capital has direct positive and significant impacts on regional convergence in Iran.