استفاده از الگوي باورسلامت براي تغيير رفتار خوددرماني با داروهاي نيازمند نسخه در زنان ساكن شهر ياسوج

ﺧﻮددرﻣﺎﻧﻲ يكي از مشكلات عمده سلامت در جهان و ايران است كه اين مشكل در زﻧﺎن ﺑﻪ علت نقش كليدي در ارتقاي سلامت خانواده و اجتماع اﻫﻤﻴﺖ بيشتري دارد. اين ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف كاهش ميزان خوددرماني با داروهاي نيازمند نسخه در زنان شهرياسوج با استفاده از الگوي باورسلامت انجام شده است. روش بررسي: اين مطالعه ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ از نوع ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪي با گروه كنترل است كه در آن 192 نفر از زنان تحت پوشش ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ شهري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺳﺎده اﻧﺘﺨﺎب و در دو گروه مداخله و كنترل وارد شدند. پس از سنجش سازه هاي الگوي باورسلامت و تعيين وضعيت پيشگويي كنندگي هر سازه، مداخله آموزشي براي گروه مداخله طراحي شد كه شامل جلسات آموزشي، تحويل پمفلت و ارسال پيامك براي مدت چهار هفته بود. سه ماه بعد از مداخله، داده هاي مربوط به دو گروه مداخله و كنترل مجددا جمع آوري و تحليل شد. يافته ها: قبل از مداخله آموزشي بين سازه هاي الگو و رفتار خوددرماني در دو گروه مداخله و كنترل، تفاوت معنادار مشاهده نشد (05/0 < p). مقايسه داده هاي حاصل از تكميل پرسشنامه در دو گروه، قبل و سه ماه بعد، نشان داد كه بعد از مداخله آموزشي بين دو گروه درمورد سازه حساسيت درك شده تفاوت معنادار وجود داشت (001/0P=). نتيجه گيري: نتايج مطالعه، تاثير به كارگيري الگوي باور سلامت را در تغيير رفتار خوددرماني با داروهاي نيازمند نسخه در زنان نشان داد. با افزايش حساسيت درك شده براي مصرف خودسرانه داروها، مي توان خوددرماني زنان را كاهش داد.

Introduction: Self-medication is one of the challenging health issues among women throughout the world and Iran. Considering the main role of mothers in promoting health within the families, women play a key role in this regard. This study aimed at determining the effect of an educational intervention based on the Health Belief Model (HBM) to change the women's self-medication behavior about consuming Prescription-Only Medicines (POM) in Yasuj City, Iran. Methods: This quasi-experimental study was conducted with a pre-test/post-test design over 192 women under the coverage of urban healthcare centers. These participants were selected by random sampling method and divided into the intervention and control groups. After measuring the constructs of HBM, a tailored intervention was designed and implemented in four weeks. The intervention program consisted of instructional sessions, pamphlet delivery, and short messages (SMS). After three months, educational contends were reevaluated and the results were compared with the pre-intervention data for both groups. Results: No significant difference was observed between the interventional and control groups before and after the intervention (p> 0.05). Comparison of the data collected from the questionnaires administered before and three months after the intervention showed a significant difference between the two groups regarding the perceived susceptibility construct (P = 0.001). Conclusion: Based on the results, the HBM was effective in changing women's self-medication behavior considering the prescription-only medicines. Self-medication can be reduced by increasing the women's perceived susceptibility to medication.