مطالعه هيستومورفومتري و هيستوشيمي كبد در موش‌هاي صحرايي بالغ نر و ماده متعاقب مصرف كوتاه‌مدت و بلندمدت متيل فنيدات

The Study of Histomorphometry and Histochemistry of Liver in Adult Male and Female Rats Following Short-term and Long-term Administration of Methylphenidate

متيل فنيدات، از داروهاي رايج در درمان بيماري بيش فعالي كودكان است. استفاده از اين تركيب با افزايش ميزان فعاليت دستگاه عصبي مركزي و سطح هوشياري همراه است. متيل فنيدات با مهار گيرنده هاي دوپاميني باعث افزايش سطوح دوپامين خارج سلولي مي گردد. مطالعات مختلف اثرات اين تركيب بر اندام هاي مختلف را مورد ارزيابي قرار داده اند بااين وجود، تاكنون مطالعه مقايسه اي هدفمندي در مورد اثرات وابسته به زمان متيل فنيدات بر ساختمان ميكروسكوپي كبد در جنس نر و ماده صورت نگرفته است.مواد و روش ها: سطوح سرمي آنزيم هاي كبدي (alt, ast, alp) و نمونه هاي بافت كبد موش هاي صحرايي نر و ماده بالغ كه به مدت دو و هشت هفته تحت درمان با متيل فنيدات (10 mg/kg/day) قرار داشتند، جهت مطالعه آماده شد. مطالعات هيستومورفومتري بافت كبد به كمك دوربين مجهز به نرم افزار آناليز تصاوير صورت گرفت. مطالعه هيستوشيميايي بافت كبد به روش oil red o انجام شد.نتايج: سطوح سرمي آنزيم هاي كبدي در گروه هاي تحت درمان در مقايسه با گروه كنترل افزايش يافت. اين افزايش در حيوانات ماده بيشتر بود. شاخص هاي مورفومتري بافت كبد به دنبال مصرف متيل فنيدات در موش هاي صحرايي نر و ماده در مقايسه با گروه كنترل تا حدودي كاهش يافت. اين كاهش در مصرف طولاني مدت متيل فنيدات و نيز در موش هاي صحرايي ماده نمود بيشتري داشت. در مطالعات هيستوشيميايي بافت كبد، اختلاف بارزي بين گروه هاي تحت مطالعه مشاهده نگرديد.نتيجه گيري: اين تحقيق نشان داد كه مصرف متيل فنيدات به ويژه به صورت طولاني مدت مي تواند سطوح سرمي آنزيم هاي كبدي و ساختار ميكروسكوپي كبد را تحت تاثير قرار دهد كه در اين ميان، تغييرات مشاهده شده با توجه به جنس حيوان در موش هاي صحرايي ماده بيشتر است كه مي تواند بازگوكننده تاثيرپذيري بيشتر جنس ماده از اثرات جانبي متيل فنيدات باشد.

Methylphenidate is one of the most common medications used for treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). The administration of methylphenidate, through blocking of dopamine receptors and increment of extracellular dopamine levels, leads to escalation in central nervous system activity. Numerous studies investigated the effect of methylphenidate on body organs however; there is no comparative and time dependent study about the effects of this agent on the liver tissue in male and female rats. Materials & Methods: Adult male and female rats were treated with methylphenidate (10 mg/kg) for two and eight weeks. The blood level of hepatic enzymes (AST, ALT, ALP) was assessed and the liver tissue samples were prepared for morphometric studies. Microscopic studies were made by digital camera. Histochemical studies were done with Oil Red O staining method. Results: Blood levels of hepatic enzymes were increased (especially in females) in MPH treated groups compared to control rats. Histomorphometric results revealed that the evaluated indices were reduced by following the administration of methylphenidate in male and female rats compared to control group. These reductions were noticeable in long term administration and in female rats. In histochemical investigations, there were no significant differences observed between experimental groups. Conclusion: The results of this study showed that, long term administration of methylphenidate could induce some alterations in hepatic enzymes and microscopic structure of the liver of rats and in this way it seems that female rats were more susceptible in comparison to male rats which can be a reflection of the greater impact of females from the side effects of methylphenidate.