تحليل مفهومي اصطلاحات «ماهيت» و كاربست آن در تبيين اصالت يا اعتباريت ماهيت

Conceptual Analysis of the Terminology "Essence" and its Application in Explaining the Authenticity or Validity of the Essence

در پژوهش حاضر، اطلاعات گوناگون واژه‌ي «ماهيت» و كاركرد آن در مسأله‌ي «اصالت يا اعتباريت ماهيت» مورد بحث قرار گرفته است. روش مشخص نگارنده بر تحليل مفهومي آراء اهل نظر با لحاظ سير تاريخي مكاتب فلسفي استوار است. آثار دست اول نشان مي­دهد كه فارابي با طرح اصطلاحات خاصي، قائل به عروض خارجي وجود بر ماهيت شد. بعدها اصطلاحات و نوع نگاه وي در فلسفه‌ي سينوي استقرار يافت. سهروردي با لحاظ معناي «مابه الشئ هو هو» براي ماهيت، به اصالت آن و اعتباريت «وجود» قائل شد. در مقابل، ملاصدرا معناي أخص «ماهيت» را در فلسفه‌ي خويش نهادينه كرد و به اعتباريت ماهيت رأي داد؛ اما برخي اهل دقت برآنند كه در فلسفه‌ي صدرايي، ميان ماهيت ذهني و ماهيت خارجي خلط شده و در كلمه‌ي «ماهيت»، ماي موصوله تبديل به ماي استفهاميه شده است. شيخ احسائي و ميرزاي اصفهاني نيز با طرح اصطلاحات نويني، به ترتيب قائل به تركيب انضمامي و تركيب اتحادي وجود و ماهيت گرديدند. نتيجه‌ي سخن آن‌كه قول به اصالت يا اعتباريت ماهيت، بر پيشينه‌ي مفهومي هر متفكري از اين واژه ابتنا دارد نه دلايل پسيني و از اين­رو اغلب متفكران مسلمان، به مقتضاي رويكرد رئاليستي، دست­كم به نحو ارتكازي به اصالت ماهيت باور داشتند.

In the present research, various definitions of the term "essence" and its function in the question of "authenticity or validity of essence" are discussed. The author's specific method is based on the conceptual analysis of opinion polls in terms of the historical course of philosophical schools. The first-hand work shows that al-Farabi, by expressing certain terms, believed that external existences existed. Later, the terminology and kind of his view were deployed in the philosophy of Sinai. Suhrawardi, in terms of the meaning of "We gave al-Shao Ho Ho" for essence, its originality and the validity of "existence." In contrast, Mulla Sadra established the meaning of the "essence" in his philosophy and voted for the validity of the nature; but some people are precise to find that, in Sadra's philosophy, there is confusion between the essence of the mind and the external nature, and in the word "essence" It has been forged. Sheikh Ahsaee and Mirza Isfahani also, with the introduction of new terms, considered the combination of concrete and a combination of existence and nature. The result of the statement is that the promise of the originality or validity of the essence of the concept of any thinker originates from this term, not the pseudo-reasons. Therefore most Muslim thinkers, according to the realist approach, at least adhere to the principle of the essence of the belief.