معرفي جايگزين‌هايي براي شيوه تفكر در حسابداري: «رويكرد انتقادي» و «تفكر بينابيني»

”Introducing Alternatives to Thinking in Accounting: “Critical Approach” and “Middle Range Thinking

رويكرد هنجاري (دستوري) مدت­ ها بعنوان رويكرد قالب در پژوهش ­هاي حسابداري مورد استفاده قرار مي­ گرفت. در اين رويكرد، يك مجموعه اهداف بزرگ و كلي براي حسابداري، تعريف شده و بر آن اساس مجموعه­ اي از بايدها و نبايدها تدوين و ارائه مي­ شد كه در مرحله عمل، لزوماً قابليت كاربرد نداشت. تقريباً از دهه 1970 در پژوهش­ هاي حسابداري، يك تغيير جهت به سمت رويكرد اثباتي (توصيفي) ايجاد شد. هدف از اين تغيير جهت اين بود كه يك تئوري توصيفي در حسابداري شكل بگيرد كه توانايي تبيين و پيشي بيني نحوه عمل حسابداران، مديران و كليه افراد مرتبط با شركت ­ها را داشته باشد. در همين راستا واتس و زيمرمن در سال 1986 تئوري­ اثباتي حسابداري را ارائه دادند. در حال حاضر عمده پژوهش­ هاي تجربي در رشته حسابداري، با رويكرد اثباتي در حال انجام است. به اين رويكرد، انتقاداتي وارد شده و جايگزين­ هايي نيز براي آن پيشنهاد شده است. لافلين (1995) يكي از متفكران حسابداري است كه با تكيه بر «نظريه انتقاد» الگويي را براي پژوهش­هاي تجربي حسابداري ارائه داده است كه به «تفكر بينابيني» مشهور است. مقاله­ي حاضر قصد دارد ضمن مرور اجمالي رويكردهاي هنجاري و اثباتي در حسابداري، به معرفي «نظريه انتقاد» و «تفكر بينابيني» پرداخته و پس از بررسي ويژگي­ هاي آنها، به توضيح جايگاه و نقش اين دو در پژوهش ­هاي تجربي حسابداري بپردازد.

The normative approach was used as a template approach in accounting researches. In this approach, a set of general goals were defining for accounting. Then based on them, a set of principles and procedures were developing and presenting which were not necessarily applicable in practice. Almost from the 1970s in accounting research, a shift has been made to a positive (descriptive) approach. The purpose of this change was to develop a descriptive theory in accounting that is capable of explaining and predicting how accountants, executives, and all individuals associated with companies act. In the same scope, Watts and Zimmerman presented positive theory of accounting in 1986. Now, major empirical researches in the field of accounting are being applied with a positive approach. This approach has been criticized, and some alternatives have been proposed for it. Laughlin (1995) is one of the accounting thinkers who has presented a model for empirical accounting research, based on "critical theory" known as "middle range thinking". This article intends to review the normative and positive approaches to accounting. Then to introduce the "critical theory" and "middle range thinking" and, after reviewing their characteristics, to explain their position and role in the empirical accounting researches