تأثير مشاوره‌ي پرستاري بر دانش و عملكرد بيماران مبتلا به سلياك در زمينه‌ي تبعيت از رژيم غذايي بدون گلوتن

The Effect of Nursing Consultation on Knowledge and Practice of Patients with Celiac for Adherence to Gluten-Free Diet

مقدمه: عدم تبعيت از رژيم غذايي در بيماران مبتلا به سلياك، به دليل عدم آگاهي و رفتارهاي تغذيه‌اي نامناسب، با افزايش سرعت پيشرفت بيماري و عوارض طولاني مدت در اين بيماران همراه است. اين پژوهش، با هدف تعيين تأثير مشاوره‌ي پرستاري بر دانش و عملكرد بيماران مبتلا به سلياك در زمينه‌ي تبعيت از رژيم غذايي انجام گرديد. روش‌ها: اين مطالعه‌ي كارآزمايي باليني، بر روي 100 بيمار مبتلا به سلياك كه به شيوه‌ي تصادفي‌سازي به دو گروه مورد و شاهد تقسيم شدند، انجام گرديد. بيماران گروه آزمون، تحت مشاوره‌ي پرستاري و بيماران گروه شاهد، تحت مراقبت‌هاي معمول مركز سلياك قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات، پرسش‌نامه‌ي محقق ساخته، شامل اطلاعات دموگرافيك و سنجش آگاهي و عملكرد در زمينه‌ي تبعيت از رژيم غذايي بود. اطلاعات قبل و بعد از 7 هفته مداخله، جمع‌آوري شد. تجزيه و تحليل داده‌ها، با استفاده از نرم‌افزار SPSS و در دو سطح توصيفي و استنباطي انجام شد. يافته‌ها: در گروه شاهد ميانگين امتياز دانش و عملكرد در زمينه‌ي تبعيت از رژيم غذايي در پيش‌‌آزمون به ترتيب برابر 8/63 ± 91/12 و 5/30 ± 54/12 و در گروه مورد، به ترتيب برابر 9/43 ± 91/18 و 6/06 ± 52/94 بود كه با انجام مشاوره‌ي پرستاري در گروه آزمون، ميانگين امتياز ميزان تبعيت از رژيم غذايي در زمينه‌ي دانش به مقدار 1/80 ± 127/58 و در بعد عملكرد، به مقدار 3/24 ± 73/78 افزايش داشت؛ به طوري كه ميزان دانش و عملكرد بيماران در زمينه‌ي تبعيت از رژيم غذايي در گروه مورد به طور معني‌داري بيشتر از گروه شاهد (به ترتيب 7/43 ± 92/62 و 6/13 ± 54/82) بود (0/050> P). نتيجه‌گيري: مشاوره‌ي پرستاري با ارتقاي دانش بيماران در زمينه‌ي بيماري سلياك و عوامل خطر مرتبط با آن، موجبات تبعيت بيشتر از رژيم غذايي را فراهم مي‌كند. از اين رو، بر اهميت نقش مشاوره‌ي پرستاري در تبعيت بيماران مبتلا به سلياك از رژيم غذايي تأكيد مي‌گردد

Background: Non-compliance to gluten-free diet (GFD), due to less of knowledge and inappropriate nutritional behaviors, is associated with an increase in disease progression and long-term complications in patients with celiac. The aim of this study was to determine the effect of nursing consultation on knowledge and practice of patients with celiac for adherence to GFD. Methods: 100 patients with celiac disease participated in this clinical trial study. They were divided into two groups (control and experimental) randomly. The patient in experimental group received a nursing counseling intervention and the control group received the celiac association routine care. Data collection tool was a reasearcher-made questionnaire including demographic variables and questions for assessing knowledge and practice for adherence to GFD. Data were collected before and after 7 weeks of intervention. Data were analyzed (descriptive and analytic) using SPSS software. Findings: Before the intervention, the level of knowledge and practice of the subjects in adherence to GFD was 91.12 ± 8.63 and 54.12 ± 5.30 in control group and 91.18 ± 9.43 and 52.94 ± 6.06 in experimental group, respectively. After counseling, there was an increase in the knowledge and practice scores in GFD adherence in the experimental group (127.58 ± 1.80 and 73.78. ± 3.24, respectively) compared to the control (92.62 ± 7.43 and 54.82 ± 6.13, respectively) (P < 0.050). Conclusion: Nursing counseling results in greater adherence to GFD by raising knowledge of patients about celiac disease and related risk factors as well as the benefits of changing behavior and performance. The importance of the role of nursing counseling in following up the GFD was emphasized in this study.