بررسي ساختار و انواع تمثيل در منظومه «شيرين و خسرو» امير خسرو دهلوي

Investigating the structure and types of allegory in the poem "Shirin and Khosrow" by Amir Khosro Dehlavi

از مباحثي كه در حوزه علم بلاغت قرار گرفته و سبب زيبايي هر چه بيشتر كلام مي شود، مبحث تمثيل است. اين شگرد بلاغي يكي از شيوه هاي بسيار مهم و موثر در القاي مفاهيم ذهني به مخاطب و حاصل تجربيات و حوادث مختلف هر قومي به حساب مي آيد كه به صورت عبارتهاي دلنشين و كوتاه يا داستانهاي تمثيلي ظاهر مي شود. وظيفه تمثيل انتقال هنري تجربيات و پيامهاي اخلاقي، اجتماعي، ديني و... گذشتگان به آيندگان است. تمثيل از آغاز در آثار ادبي فارسي جايگاه ويژه اي داشته و با ورود عرفان به شعر و ادب فارسي بر اهميت و كاركرد آن افزوده شده است. اما اوج استفاده از تمثيل را در سبك هندي شاهد هستيم. با وجود اهميت اين شاخه بياني و تحقيقات صورت گرفته در مورد جايگاه آن در آثار ادبي، متاسفانه درخصوص نقش و اهميت تمثيل در آثار داستاني غفلت شده است. پژوهش حاضر بر آن است با تكيه بر شيوه توصيفي-تحليلي، و روش كتابخانه اي، جلوه هاي تمثيل را در منظومه «شيرين و خسرو» امير خسرو دهلوي بررسي نمايد. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد بيشتر تمثيلات به كار رفته در اين اثر از نوع تشبيه تمثيل هستند. بنابر موضوع منظومه، بيشتر تمثيلات از نظر موضوع، بر محور عشق استوار هستند، همچنين از موضوعاتي مانند ناپايداري دنيا، توصيه به اغتنام فرصت، بيان مكافات عمل، ارزش انسانيت و... براي تشريح و تبيين مقاصد تعليمي استفاده كرده است.

One of the topics in the rhetoric that makes the word more beautiful is the allegory. This rhetoric is one of the most important and effective ways of inducing the subjective concepts to the audience and is the result of different experiences and events of each ethnicity that appear in the form of short, fun words or allegorical stories. The task of the metaphor is to convey the artistic, social, religious and past experiences and messages of the past to the future. The allegory has had a special place in Persian literary works from the beginning and with the introduction of mysticism into Persian poetry and literature, its significance and function has increased. But we are seeing the peak of the use of allegory in Indian style. Despite the importance of this branch of inquiry and its research on its place in literary works, it is unfortunately neglected for the role and importance of allegory in fiction. The present study seeks to study the allegorical effects of Amir Khosrow Dehlavi's "Shirin and Khosrow" poem, relying on the descriptive-analytic method and the library method. The findings of the study show that most of the metaphors used in this work are analogous. According to the theme of the poem, most allegories are based on love, based on love, as well as topics such as world instability, advising on opportunity, expressing action, human value, etc. to explain and explain educational goals.