بررسي اثربخشي آموزش تاب‌آوري بر كاهش استرس و مشكلات ارتباطي در مراقبت‌كنندگان اصلي سالمندان مبتلا به آلزايمر شهر تهران

Study the Effect of Resilience Training on Reducing Stress and Communication Problems in the Primary Caregivers of the Elderly With Alzheimer Disease

در خانواده‌اي كه سالمند مبتلا به آلزايمر دارد، مراقبان اصلي با چالش‌هاي زيادي مواجه هستند؛ به گونه‌اي كه مراقبت از اين بيماران به «36 ساعت زندگي در روز» تعبير شده است كه جنبه‌هاي مختلف زندگي از جمله سلامتي، اشتغال و درآمد مراقبان را تحت تأثير قرار مي‌دهد. هدف پژوهش حاضر تعيين اثربخشي آموزش تاب‌آوري بر كاهش استرس و مشكلات ارتباطي در مراقبت‌كنندگان اصلي سالمندان مبتلا به آلزايمر بود. مواد و روش ها پژوهش حاضر به صورت تجربي از نوع پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل و پيگيري دو ماه بوده است. انتخاب نمونه از بين مراقبان اصلي خانواده‌هايي بود كه در بازه زماني مهر و آبان 1396 از خدمات مركز توان‌بخشي در منزل سالمندان همراز زندگي تهران، تحت نظارت سازمان بهزيستي بهره برده بودند. از بين مراقبان 47 سالمند (ميانگين 73/20 و انحراف استاندارد 9/09) مبتلا به آلزايمر درخواست‌كننده خدمات در منزل، تعداد 24 مراقب (42/1±‌7/51) به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل جايگزين شدند. ابزار گردآوري داده‌ها مقياس استرس ادراك‌شده و پرسش‌نامه مهارت‌هاي ارتباطي بود. يافته ها تحليل واريانس آزمون اندازه‌گيري مكرر نشان داد مداخله تاب‌آوري در گروه آزمايش در مرحله پس‌آزمون و پيگيري در نمره‌هاي استرس و مشكلات ارتباطي در سطح 0/05=P معنادار است. همچنين نتايج آزمون بنفريني نشان مي‌دهد تفاوت ميانگين استرس و مشكلات ارتباطي بين مراحل پيش‌آزمون با پس‌آزمون و پيگيري معنادار است (0/0001=P)، اما تفاوت ميانگين بين پس‌آزمون و پيگيري در هيچ‌يك از متغيرهاي پژوهش معنادار نيست كه بيانگر آن است كه نتايج حاصل در مرحله پيگيري بازگشت نداشته و اثر مداخله پايدار بوده است. نتيجه گيري با توجه به نيازي كه سالمندان به حمايت اطرافيان دارند؛ مي‌توان نتيجه گرفت آموزش تاب‌آوري يك روش مؤثر است كه مي‌تواند استرس و مشكلات ارتباطي را در مراقبان سالمندان دچار آلزايمر كاهش دهد.

Objectives The caregivers of the family older member with Alzheimer disease face many challenges, sometimes describing as caring “36 hours a day”. This hard work affects various aspects of the caregivers' life, including health, occupation, and income. The current study was designed to determine the effectiveness of resilience training on reducing stress and communication problems of the primary caregivers of older people with Alzheimer disease. Methods & Materials The present research was an experimental study with a pretest-posttest and a control group with two months follow-up. The samples were selected from the primary caregivers of the families who had received services from Tehran Hamraze Zendegi Center for elderly rehabilitation at home, under the supervision of the Welfare Organization, between September 23, 2017, and November 22, 2017. A sample size of 24 (Mean±SD: 73.20±9.09 y) subjects were selected from 47 (Mean±SD: 42.41±7.51 y) older people with Alzheimer requesting services at home. Then, they were randomly divided into experimental and control groups. The data collection tools included “perceived stress scale” and “communication skills” questionnaire. Results The variance analysis of repeated measurements showed that the resilience intervention was significantly effective in the experimental group in the posttest and follow-up stages (regarding stress and communication problems scores at the level of P=0.05). The Bonferroni test results also indicated that the mean differences of stress and communication problems were significant between the pretest with posttest and the follow-up stages (P=0.0001). However, the mean difference between posttest and follow-up was not significant in any of the research variables, suggesting no return in the outcomes of the intervention at the follow-up stage. This finding confirmed the sustainability of the intervention effect. Conclusion Considering older people’s need to be supported by their relatives, resilience training appears to be an effective method capable of reducing stress and communication problems in caregivers of older people with Alzheimer disease.