رابطه بين ادراك از محيط كلاس و تحصيل‌ گريزي دانش‌ آموزان: نقش واسطه‌اي ادراك خود

Relationship between Perception of classroom environment and academic avoidance: The mediating role of self- perception

هدف پژوهش حاضر بررسي نقش واسطه‌گري ادراك خود (ادراك كنترل و همانندسازي با مدرسه) در رابطه بين ادراك از محيط كلاس و تحصيل‌گريزي (بيزاري از تحصيل و مدرسه‌گريزي) دانش‌آموزان بود. جامعه آماري اين پژوهش شامل كليه دانش‌آموزان كلاس دهم شهر تهران است. مشاركت‌كنندگان شامل 661 دانش‌آموز كلاس دهم دبيرستان‌ها و هنرستان‌هاي شهر تهران بودند كه به روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شدند و به پرسش‌نامه ادراك از محيط كلاس (فراسر و همكاران، 1996) مقياس ادراك خود (فال و روبرتز، 2012) و مقياس تحصيل‌گريزي (خرمايي، 1393) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاري با نرم افزار ايموس مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها نشان داد ادراك از محيط كلاس بر ادراك خود (همانندسازي با مدرسه و ادراك كنترل) دانش‌آموزان به صورت مثبت و معني‌دار اثرگذار است و بر تحصيل‌گريزي (بيزاري از تحصيل و مدرسه‌گريزي) نيز به صورت منفي و معني‌دار اثر دارد. ادراك از محيط كلاس همچنين با واسطه‌گري همانندسازي با مدرسه و ادراك كنترل توانست به طور غيرمستقيم تحصيل‌گريزي را پيش‌بيني كند. همچنين نتايج نشان داد افزايش ادراك از محيط كلاس در دانش‌آموزان از طريق همانندسازي با مدرسه و ادراك كنترل، موجبات كاهش تحصيل‌گريزي دانش‌آموزان مي‌شود. بنابراين طراحي فضاهاي آموزشي مناسب و تعليم كادر آموزشي در جهت رشد ادارك خود دانش‌آموزان به منظور پيشگيري از پيامدهاي منفي تحصيلي امري ضروري به نظر مي‌رسد.

The aim of the study was to examine the mediating role of self-perception (school identification & perceived control) in the relationship between perception of classroom environment and academic avoidance. Method of this research was descriptive and correlation type. This research population are all Tehran city students in tenth grade. Participants consisted of 661 students that were selected among tenth grades Tehran high school and art school students using multi-stage cluster random sampling and answered to perception of classroom environment questionnaire (Frasser and collogues, 1996) self-perception scale (Fall and Roberts, 2012) and academic avoidance scale (Khormaiee, 1393). Data analyzed with structural squared modeling by Amos software. Result showed that perception of classroom environment effect on self-perception (school identification, self-control) was significantly positive and on academic avoidance was significantly negative. Conclusion also showed increasing student’s perception of classroom environment can enhance their academic avoidance with creating school identification and perceived control in them. Thus, designing proper educational environment and teaching educational personnel for enhancing self-perception of students to preventing of negative educational outcomes, seems necessary.