ارزيابي پويايي بين درآمد نفتي و GDP بدون نفت ايران با تأكيد بر مفهوم ناكارايي سرمايه‌گذاري؛ كاربرد مدل BVAR

Assessing the Dynamics between Oil Revenue and Non-Oil GDP with an Emphasis on the Concept of Investment Inefficiency; Application of BVAR Model

هدف اصلي اين تحقيق بررسي رابطه بين درآمدهاي نفتي و اجزاي تقاضاي كل و همچنين پويايي بين مخارج سرمايه‌اي مؤثر دولت و GDP بدون نفت كشور با تبيين ويژگي ناكارايي‌ سرمايه‌گذاري‌هاي دولت است. با استفاده از مدل خودرگرسيون برداري بيزين (BVAR) طي دوره زماني فصلي از فصل اول 1369 تا فصل اول سال 1396 و استفاده از شاخص‌هاي RMSE و Theil براي انتخاب تابع پيشين مدل BVAR مشخص گرديد كه تابع پيشين نرمال- ويشارت دقيق‌ترين پيش‌بيني را نسبت به ساير توابع پيشين ارائه مي‌دهد. يافته‌هاي تحقيق مبتني بر توابع ضربه- واكنش مدل نشان مي‌دهد، با بروز تكانه افزايشي در درآمد نفتي اجزاي تقاضاي كل با افزايش همراه مي‌شود كه بيشترين افزايش در مخارج جاري دولت رخ مي‌دهد. تحت سه سناريوي مبنا، خوشبيانه و بدبينانه به بررسي واكنش GDP بدون نفت به افزايش در مخارج سرمايه‌اي دولت پرداخته شد كه يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد، با تكانه مثبت در مخارج سرمايه‌اي مؤثر دولت، GDP بدون نفت كشور تحت هر سه سناريو با افزايش مواجه مي‌شود، كه بيشترين افزايش در GDP بدون نفت كشور تحت سناريوي خوشبيانه متناظر با كمترين سطح ناكارايي سرمايه‌گذاري يا بيشترين سطح شاخص مديريت سرمايه‌گذاري است، رخ مي‌دهد. بنابراين به نظر مي‌رسد، سرمايه‌گذاري دولت در ايران همانند اغلب كشورهاي صاحب منابع طبيعي با محدوديت‌ها و ناكارايي‌هاي متعددي از قبيل عدم نظارت كافي بر اولويت‌بندي پروژه‌ها، انتخاب بر اساس ملاك‌ها و گرايش‌هاي سياسي و تأخير در انجام پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري مواجه است كه موجب افزايش هزينه سرمايه‌گذاري بخش دولتي و كاهش اثرات مثبت آن در رشد GDP بدون نفت كشور مي‌شود.

The main objective of this study was to investigate the relationship between oil revenue, effective government capital spending and non-oil GDP in Iran in the 1990: Q1 to 2017: Q1 in the context of a BVAR model with main feature such as public investment inefficiencies in development objectives. In this regard a Bayesian Vector Auto Regressive (BVAR) Model was applied and Normal- Wishart in Prior Density Function selected by RMSE and Theil indices and impulse functions (IRF) in response to stochastic shocks was analyzed. Results from IRFs revealed oil revenue and non-oil GDP shocks tend to government capital spending slightly increase. Base as usual trends, public spending as foundation of development plan has not significant situation. The findings show that, with positive shocks in effective government spending, GDP without oil under all three scenarios increases, while the largest increase in non-oil GDP under the optimistic scenario corresponding to the lowest level of investment inefficiency. Results from IRFs revealed because of the structure of the economy that was largely unproductive and Dutch Disease phenomenon, the oil revenue increment has inverse effect on the growth of non-oil producing sector, and so on oil revenues not able to play an incentive and running role to non-oil GDP growth and overall national production.