بررسي خصوصيات فيزيكوشيميايي و آلودگي ميكروبي داروهاي تركيبي داروخانه‌هاي شهر يزد

Investigation of Microbial Contamination and Physicochemical Properties of Compounded Medications in Pharmacies

هر فراورده دارويي كه در محيط داروخانه، بيمارستان و يا كارخانه ساخته شده باشد، ممكن است با ميكروب‌هايي آلوده شود. اين آلودگي مي‌تواند از مواد اوليه منشأ گرفته باشد يا در حين ساخت فراورده وارد شود؛بنابراين بررسي خواص فيزيكي و شيميايي و پايداري فراورده‌هاي تركيبي حائز اهميت است. مواد و روش ها: ابتدا يك نمونه مشخص از يك داروي ساختني را با نسخه پزشك به 63 داروخانه سفارش داده شد و بعد از جمع‌آوري نمونه‌ها ميزان آلودگي ميكروبي، ويسكوزيته و نحوه توزيع اندازه ذره‌اي و پايداري آن‌ها بررسي شد و نمونه‌ها و نتايج آن‌ها با استانداردها تطبيق داده شد. يافته ها: نتايج آزمايش‌ها نشان داد 31/7 درصد نمونه‌ها دچار تغيير رنگ و 23/8 درصد نمونه‌ها دچار پديده كريمينگ شده بودند. از نظر بررسي اندازه ذره‌اي، 57/1 درصد نمونه‌ها اندازه ذره‌اي 20-40 ميكرومتر و 49/2 درصد نمونه‌ها ويسكوزيته‌اي برابر با 2500-3000 سانتي پوآز داشتند. در بررسي پايداري، 12/6 درصد در دماي 30-40 درجه سانتي‌گراد دچار تغيير فاز شدند. در بررسي ميزان هيدروكينون موجود در نمونه‌هاي تصادفي 35 درصد موارد مقدار قابل قبول را دارا بوده‌اند. در 23/8 درصد از نمونه‌ها آلودگي قارچي مشاهده شد. نتيجه گيري: به نظر مي‌رسد تصور اغلب افراد كه داروهاي دست‌ساز در داروخانه از لحاظ ميكروبي ممكن است آلودگي داشته باشند، اشتباه است؛ چراكه نتايج نشان داد بار ميكروبي فراورده‌هاي دست‌ساز در داروخانه پايين است.

Aims Any pharmaceutical product made in pharmacy, hospital or factory may be contaminated with microbes. This contamination can originate from raw materials or during production. Hence, it is important to study the physical and chemical properties and stability of compounded drugs. Methods & Materials In this study, first a specific sample of prescribed medication was ordered from 63 pharmacies in Yazd, Iran. After collecting the samples, the amount of microbial contamination, viscosity and particle size distribution and their stability were investigated and their results were compared to the standard levels. Findings Based on the results, 31.7% of the samples had discoloration and 23.8% showed creaming phenomenon. In terms of particle size distribution, 57.1% of the samples had a 20-40 μm particle size and 49.2% had a viscosity equal to 2500-3000 centipoise. Regarding stability, 12.6% of the samples underwnet phase change at 30-40°C. About of the amount of hydroquinone in samples, 35% had acceptable amount. In 23.8% of the samples, fungal infection was observed. Conclusion Contrary to a popular belief that the compounded medicines produced in pharmacies have microbial contamination, the results of this study showed that the microbial contamination of these compounded medications is low.