مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مقايسه رفتار چراي شتر و گاو در فصول مختلف سال در استان گلستان (مطالعه موردي: مراتع چپر-قويمه شهرستان گنبدكاووس)

چكيده فارسي :

بررسي ارزش رجحاني گياهان مي تواند بهره بردار را در ارائه راهكار هاي مديريتي به منظور مكان يابي علوفه براي دام ها، انتخاب مناسب دام متناسب با نوع علوفه موجود در مرتع و تعيين شايستگي مرتع ياري دهد. به همين منظور، بررسي مقايسه اي ارزش رجحاني گونه هاي مرتعي مورد استفاده شتر و گاو در چهار فصل در مراتع چپر قويمه واقع در شمال شهرستان گنبدكاووس مورد بررسي قرار گرفت. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار فصل رويشي و دو نوع دام (شتر و گاو) انجام شد. در اين پژوهش از 2 نفر شتر كوهان دار تركمن و 2 راس گاو بومي با سن تقريبي 3 - 4 سال استفاده شد. ميزان مصرف هر يك از گونه هاي گياهي در چهار فصل با تعقيب 90 دقيقه اي هر يك از دام ها با زمان سنج در صبح صورت گرفت. نتايج نشان داد كه زمان صرف شده براي چراي گياهان مرتعي توسط شتر و گاو، تنها در فصل بهار تفاوت معني دار دارد و زمان چراي شتر در بهار بيشتر از زمان چراي گاو مي باشد. مقايسه ميانگين اثر گونه هاي گياهي بر زمان چراي گياهان مرتعي توسط شتر و گاو در فصول مختلف نشان داد كه مصرف گونهAtriplex lentiformis در زمستان، بهار و تابستان بيشتر از ساير گونه هاي گياهي است. در فصل پاييز ترجيح اول گاو و شتر گونه Salsola vermiculata بود. نتايج حاصل از اثر متقابل نوع دام و گونه هاي گياهي نشان داد كه در فصل تابستان گونه Alhagi camelorum و در فصل پاييز گونه Salsola vermiculata به همراه آتريپلكس در درجه اول رجحاني براي شتر مي باشند. گاو در سه فصل بهار، تابستان و زمستان Atriplex lentiformis را در بالاترين درجه انتخاب خود قرار داده است ولي در فصل پاييز از گونه يكساله Trifolium scabrum بيشتر استفاده مي كند. با توجه به فراواني گونه هاي بوته اي و كم توقع از نظر اكولوژيكي در منطقه و ترجيح غذايي دام هاي مورد مطالعه، بهتر است صنعت شترداري در منطقه توسعه يابد، زيرا تطابق اكولوژيكي اين گونه دامي با شرايط اقليمي و فلوريستكي منطقه بيشتر است.