پديد آورندگان :
فرامرزي، سالار دانشگاه اصفهان - دانشكده علوم تربيتي و روان شناسي - گروه روان شناسي و آموزش كودكان با نيازهاي خاص , محسني اژيه، عليرضا دانشگاه اصفهان , عظيمي گروسي، صمد دانشگاه تهران
چكيده فارسي :
كودكان داراي اختلال طيف اتيسم به صورت محدود از سوالات مختلف در تعاملات اجتماعي استفاده مي كنند. از آنجا كه پرسيدن سوال مهارتي محوري است كه با مهارت هاي زباني و فرصت هاي يادگيري در ارتباط است، انتخاب آن به عنوان هدف درماني ضرورت دارد. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي روش درماني پاسخ محور (PRT) بر ميزان استفاده صحيح از سوال هاي مختلف در بافت تعاملات اجتماعي كودكان با اختلال طيف اتيسم انجام گرفت.
مواد و روش ها:
پژوهش حاضر از نوع مورد منفرد با طرح A-B بود. جامعه آماري شامل كودكان داراي اختلال طيف اتيسم (ASD) در بخش نگهداري، آموزش و توان بخشي معلولين آسايشگاه خيريه كهريزك استان البرز بود. از اين جامعه 3 كودك به شيوه نمونه گيري هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقياس تشخيص اختلال طيف اتيسم (ASDDS) و چك ليست محقق ساخته بود. بدين منظور، پس از موقعيت خط پايه، مداخله آغاز و طي 10 هفته روش درماني پاسخ محور به شركت كنندگان ارائه شد. متغير وابسته (استفاده صحيح از سوال هاي مختلف در بافت تعاملات اجتماعي) از طريق دو مشاهده گر به دقت اندازه گيري شد. براي تجزيه و تحليل داده ها، پس از رسم نمودار و محفظه ثبات و روند براي نمودارها، با كاربرد روش تحليل درون موقعيتي و بين موقعيتي، اثربخشي متغير مستقل بر متغير وابسته بررسي شد.
يافته ها:
ميانگين نمرات از 39/59، 41/38 و 39/55 براي هر سه شركت كننده در موقعيت خط پايه به 51/38، 49/71 و 50/61 در موقعيت مداخله رسيد. طي تحليل ديداري نمودار داده ها، مداخله در هر سه شركت كننده اثربخش بوده است. درصد غيرهمپوشي داده ها (PND) در دو موقعيت خط پايه و مداخله براي سه شركت كننده به ترتيب 90، 80 و 90 بود. اين اثربخشي در موقعيت پيگيري نيز همچنان قابل مشاهده بود. نتيجه گيري:
نتايج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد كه استفاده از روش درماني پاسخ محور (PRT) موجب بهبود استفاده صحيح از سوال هاي مختلف در بافت تعاملات اجتماعي در كودكان داراي اختلال طيف اتيسم مي شود. بر اين اساس مي توان از اين روش در برنامه آموزشي و توان بخشي اين گروه از كودكان بهره برد.
چكيده لاتين :
Background and Aims: Children with autism spectrum disorder use different questions in social
interactions in a restricted way. Since asking questions is a pivotal skill which is associated with
language skills and learning opportunities, it is crucial to consider this skill as a treatment objective.
Accordingly, the present study examined the effectiveness of Pivotal Response Treatment (PRT) on
the correct use of different questions in the context of social interactions of children with autism
spectrum disorder.
Materials and Methods: The present study was a single subject study with an A-B design. The
population consisted of the children with ASD in Kahrizak maintenance, training, and rehabilitation
center in Alborz Province. From this population, three children were selected using purposive
sampling method. The research instruments were the diagnosis scale of autism spectrum disorder
(ASDDS) and a researcher-made checklist. For this purpose, after the baseline condition, the
intervention began and the pivotal response treatment was provided to participants for 10 weeks. The
dependent variable (the correct use of different questions in the context of social interaction) was
carefully measured by two observers. For data analysis, charting and stability envelop and the process
for graphing, using within and between condition analyses, were employed to investigate the
effectiveness of the independent variable on the dependent variable.
Results: The mean scores of 39.59, 41.38, and 39.55 for the three participants in the baseline changed
to 51.38, 49.71, and 50.61 after the intervention. In the visual analysis of the data graph, the
intervention was shown to be effective for all three participants. The percentages of non-overlapping
data (PND) in the two baseline and intervention conditions for the three participants were 90, 80, and
90, respectively. This effectiveness remained visible in the follow-up condition. Conclusion: The results of the current study indicated that the use of Pivotal Response Treatment
(PRT) improves the correct use of different questions in the context of social interaction in children
with autism spectrum disorder. Accordingly, this method can be used in training and rehabilitation of
this group of children.
