عنوان مقاله :
اثربخشي آموزش گروهي مهارت‌هاي اجتماعي بر بهبود مهارت‌هاي اجتماعي دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي
عنوان به زبان ديگر :
Group Social Skills Training on the Improvement of Social Skills in Students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder
پديد آورندگان :
اميدي، حميد دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران , ساجدي، فيروزه دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران - گروه آموزشي علوم باليني , رستمي، رضا دانشگاه تهران - گروه روانشناسي , بخشي، عنايت اله دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران
كليدواژه :
عملكرد اجتماعي , كم‌توجهي و بيش‌فعالي (ADHD) , مهارت‌هاي اجتماعي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: ضعف مهارت‌هاي اجتماعي تأثير منفي بر عزت‌نفس و شناخت فردي، عملكرد اجتماعي و تحصيلي، روابط بين‌فردي و دروني كودكان با اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي مي‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي آموزش گروهي مهارت‌هاي اجتماعي بر بهبود مهارت‌هاي اجتماعي و مؤلفه‌هاي آن در دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي انجام شد.
روش‌بررسي: اين پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون‌پس‌آزمون و پيگيري با گروه گواه بود. جامعهٔ آماري را دانش‌آموزان پسر 8الي12ساله، مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي در مقطع ابتدايي شهر تهران، تشكيل دادند. تعداد 32 نفر از اين دانش‌آموزان به‌شيوهٔ نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شده و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه (16 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. سپس با استفاده از پرسشنامه‌هاي اطلاعات سياههٔ رفتاري كودك (آخنباخ، 1978) و فرم والدين مقياس درجه‌بندي مهارت‌هاي اجتماعي (گرشام و اليوت، 1990)، سنجش شدند. در گروه آزمايش طي ده جلسهٔ يك‌ساعته، آموزش برنامهٔ مهارت‌هاي اجتماعي اجرا شد؛ اما هيچ‌گونه مداخله‌اي براي گروه گواه تا زمان اخذ پس‌آزمون صورت نگرفت. سپس هر دو گروه بعد از اتمام جلسات آموزشي و يك‌ماه بعد از آن مجدداً به مقياس درجه‌بندي مهارت‌هاي اجتماعي گرشام و اليوت پاسخ دادند. داده‌ها در قالب مشخصه‌هاي آمار توصيفي (فراواني و ميانگين و انحراف معيار) و روش تحليل واريانس اندازه‌هاي مكرر توسط نرم‌افزار آماري SPSS در سطح معناداري 0٫01 تجزيه‌وتحليل شدند.
يافته‌ها: با‌توجه به ميانگين نمرهٔ پيش‌آزمون مهارت‌هاي اجتماعي در گروه آزمايش (19٫68) با انحراف معيار (3٫73) و ميانگين نمرهٔ پس‌آزمون (38٫25) با انحراف معيار (3٫35)، نتايج تحليل واريانس اندازه‌هاي مكرر نشان داد كه با آموزش گروهي مهارت‌هاي اجتماعي، نمرهٔ مهارت‌هاي اجتماعي كل و مؤلفه‌هاي آن (همكاري و قاطعيت و خويشتن‌داري، به‌جز مؤلفهٔ مسئوليت‌پذيري) در دانش‌آموزان پسر مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي به‌طور معناداري افزايش يافت (0٫001>p) و اين تأثير يك‌ماه بعد از جلسات آموزشي نيز پايدار بود (0٫001>p).
نتيجه‌گيري: از يافته‌هاي به‌دست‌آمده مي‌توان نتيجه گرفت آموزش مهارت‌هاي اجتماعي به دانش‌آموزان مبتلا به اختلال كم‌توجهي و بيش‌فعالي مي‌تواند مهارت‌هاي اجتماعي و مؤلفه‌هاي آن را در اين دانش‌آموزان افزايش دهد؛ بنابراين تدوين برنامه‌هاي مدون آموزش مهارت‌هاي اجتماعي و گنجاندن آن در برنامه‌هاي آموزشي اين كودكان به‌عنوان آموزش مكمل، مفيد خواهد بود.
چكيده لاتين :
Background & Objectives: Children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) suffer from significant deficiencies in the acquisition
and application of social skills. Weak social skills negatively affect their self–esteem and individual cognition, academic and social performance,
and interpersonal relationships. Social Skills Training is an effective treatment for solving social problems among children. Therefore, the present
research was conducted to examine the effectiveness of group social skills training on the improvement of social skills and its components in
students with ADHD.
Methods: The study procedure was of quasi–experimental pretest–posttest design and follow–up was done with a control group. The statistical
population consisted of 8–12 year–old male students with ADHD from Tehran in 2013–2014. Thirty–two of these students who had attended
the Atiye Psychology Clinic were selected through convenience sampling and were randomly assigned to the experimental and control groups
(16 in each). The measures used were the Child Behavior Checklist (Achenbach/1978) and the Social Skills Rating System–Parent form
(Gresham and Elliot/1990). The experimental group underwent Social Skills Training in ten sessions (one hour each). However, no intervention
was performed for the control group until the post–test was completed. Then, both groups responded to the Social Skills Rating System after the
training sessions and again one month later. The data was analyzed using descriptive statistics (frequency, mean and standard deviation) and
repeated measures analysis of variance (RMANOVA) using SPSS software at a significance level of 0.01.
Results: Upon comparing the mean (±SD) pretest (19.68±3.73) and the mean (±SD) posttest (38.25±3.35) social skills scores in the experimental
group, the results of the RMANOVA showed that the Total Social Skills Score and its components (cooperation, decisiveness and self–control
–except for the responsibility component) had significantly increased in students with ADHD in comparison to the control group (p<0.001). This
effect was still present one month after the intervention (p<0.001).
Conclusion: It was concluded that teaching social skills to students with ADHD can enhance their social skills and its components. Therefore,
the development of social skills training programs and including these programs in the form of supplementary training can prove useful to these
children.
عنوان نشريه :
مطالعات ناتواني
