مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابي مولفه هاي تاثيرگذار بر تاب آوري الگوي كشت فضاهاي سبز شهري در مناطق گرم و خشك (مورد شناسي: شهر زاهدان)

چكيده فارسي :

اﯾﺠﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﭘﺎﯾﺪار در ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺪون اﻧﺘﺨﺎب ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗـﺎب آور ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺷـﺮا ﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ، اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ. ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اراﺋﮥ روﺷﯽ ﻣﺪوّن ﺑﺮاي ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺣـﻮز ة ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي درﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺗﺎب آور ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄـﯽ ﺧـﺎص ﻫـﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ. ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻼش ﺑﺮ ﮐﻤّﯽ ﮐﺮدن ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﮐﯿﻔﯽ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﮔﯿـﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اي آن ﻫﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﻫـﺎي ﺗـﺎب آوري را دارد؛ ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ دراﺑﺘـﺪا ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ و زﯾﺮﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﺎب آوري ﮔﯿﺎﻫـﺎن )ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳـﺎزﮔﺎري ﺑـﻪ ﺷـﺮاﯾﻂ ﺧـﺎك، آب، اﻗﻠـﯿﻢ، آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي و ﺷﺮاﯾﻂ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ( ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي و اﺳﻨﺎدي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ. ﭘـﺲ از آن ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﺧﺘﯽ و درﺧﺘﭽﻪ اي ﻣﻮﺟﻮد )ﻏﺎﻟﺐ( و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﮥ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي زاﻫﺪان ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻧﻈﺮات ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ از ﻣﺪل ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﯽ AHP ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳـﺖ آوردن وزن ﻫﺮﯾـﮏ از ﺷـﺎﺧﺺ ﻫـﺎ و زﯾﺮﻣﺆﻟﻔـﻪ ﻫـﺎي ﺗﺎب آوري ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ﻣﺪل TOPSIS ﺑﺮاي رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪي ﺗﺎب آوري ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ درﺧﺘﯽ و درﺧﺘﭽﻪ اي ﺑﻮﻣﯽ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﻫـﺎ و ﻣﺆﻟﻔـﻪ ﻫـﺎي ﺗـﺎب آوري از دﯾـﺪﮔﺎه 15 ﮐﺎرﺷﻨﺎس در ﺣﻮزة ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ و ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮي زاﻫﺪان اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫـﺎي ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﻧﺸـﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ از دﯾﺪﮔﺎه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن، ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺗـﺎب آوري ﮔﯿﺎﻫـﺎن در ﻓﻀـﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي زاﻫﺪان ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐِ اوﻟﻮﯾﺖ، ﺗﺤﺖِ ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﺷـﺎﺧﺺ آب ) 0/365(، ﺧـﺎك ) 0/276(، اﻗﻠـﯿﻢ )0/179(، ﺷﺮاﯾﻂ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ )0/118( و آﻟﻮدﮔﯽ ﺷﻬﺮي )0/062( ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﺑﻪ ﮐﻤﺒﻮد آب ﺑﺎ اﻣﺘﯿﺎز 0/169، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﺷﻮري ﺧﺎك ﺑﺎ اﻣﺘﯿﺎز 0/118، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑـﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق ﺑﺎ اﻣﺘﯿﺎز 0/087، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ اﻣﺘﯿﺎز 0/070 و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﯽ آب ﺑﺎ اﻣﺘﯿﺎز 0/022 ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐِ اوﻟﻮﯾﺖ، ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻬـﻢ ﺗـﺮﯾﻦ زﯾﺮﻣﺆﻟﻔـ ﻪ ﻫـﺎي ﺗﺎب آوري ﮔﯿﺎﻫﺎن در اﻟﮕﻮي ﮐِﺸﺖ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﺷـﻬﺮي زاﻫـﺪان اﻫﻤﯿـﺖ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑﻨـﺪ. درﻧﻬﺎﯾـﺖ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪي از ﻣﯿﺰان ﺗﺎب آوري ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻮﻣﯽ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮي زاﻫﺪان ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ.