تأثير پوشش كيتوزان و بسته‌بندي اتمسفر اصلاح شده بر خصوصيات كيفي خيار (رقم رويال) و مدلسازي ماندگاري آن

سابقه و هدف: خيار عمر پس از برداشت كوتاهي داشته و به سرعت دچار افت كيفيت مي‌شود. استفاده از تكنولوژي‌هاي نوين نظير پوشش‌دهي و بسته‌بندي روشي نويد بخش در نگهداري محصولات كشاورزي تازه مي‌باشد لذا هدف از اين پژوهش استفاده همزمان پوشش خوراكي كيتوزان و بسته‌بندي اتمسفر اصلاح شده جهت حفظ خصوصيات كيفي خيار رقم رويال و تخمين زمان ماندگاري آن مي‌باشد. مواد و روش‌ها: خيار رقم رويال با پوشش خوراكي كيتوزان پوشش‌دهي شده و تحت سه اتمسفر: الف) هواي معمولي؛ ب) مپ فعال (10% O2 + 5% CO2)، ج) مپ غيرفعال (21% O2 + 0%CO2) بسته‌بندي شدند. ميزان سفتي بافت، مواد جامد محلول، كلروفيل، و ارزيابي حسي خيارها در بازه‌هاي 5 روزه طي 15 روز در دماي 4، 10 و 20 درجه سانتي‌گراد مورد ارزيابي قرار گرفت. سپس زمان ماندگاري نمونه‌ها در تيمارهاي مختلف مدل‌سازي شد. يافته‌ها‌: آناليز واريانس داده‌ها تأثير معني‌دار (05/0p<) هر 4 عامل (پوشش، غلظت گاز، دما و زمان) را بر خصوصيات فيزيكوشيميايي خيار نشان داد. بيشترين تغييرات در ميزان مواد جامد محلول مربوط به خيارهاي بسته‌بندي شده در هواي معمولي (بسته A) و دماي °C20 بود كه همچنين داراي بيشترين افت وزن به علت از دست دادن رطوبت بودند. در دماي 4 و 10 درجه سانتي‌گراد سفتي در بهترين حالت در بسته‌بندي B حفظ شد و ميوه داراي پوشش نسبت به ميوه فاقد پوشش از لحاظ آماري افت سفتي كمتري را نشان داد. به طور كلي استفاده توأم از پوشش خوراكي كيتوزان و مپ تأثير مثبتي بر خصوصيات كيفي خيار رقم رويال داشت و در اين زمينه مپ فعال در دماي C°10 موفق‌تر عمل نمود. بيشترين مدت زمان ماندگاري در مورد نمونه حاوي پوشش و نگهداري شده در مپ فعال در دماي C°4 (17 روز) و به دنبال آن در C°10 (15 روز) تخمين زده شد. نتيجه گيري: طبق نتايج بدست آمده از اين تحقيق استفاده توام از پوشش كيتوزان و مپ فعال جهت بسته‌بندي خيار رقم رويال مناسب بوده و براي نگهداري آن پيشنهاد مي‌گردد.

Background and Objectives: Cucumber includes a short postharvest life and loses its quality fast. Novel technologies such as coating and modified atmosphere packaging are promising methods in preserving fresh products. Therefore, the aim of this study was to use a combination of chitosan coating and modified atmosphere packaging to preserve quality attributes of the cucumber Royal var. and to estimate the vegetable shelf-life. Materials & Methods: In this study, cucumber (Royal var.) was coated using chitosan and packed under three various atmospheres of A) air; B) active MAP (10% of O2 and 5% of CO2); and C) passive MAP (21% of O2 and 0.1% of CO2). Texture firmness, total soluble solid, chlorophyll content and organoleptic properties of the cucumbers were determined at 5-day intervals during 15 days of storage at 4, 10 and 20 °C. Shelf-life of the cucumbers was modeled under various treatments. Results: Variance analysis showed a significant effect (P<0.05) of four factors (coating, gas concentration, temperature and time) on postharvest properties of the cucumbers. The most change in TSS was observed in Package A cucumbers stored at 20 °C. These also showed the most weight loss. At 4 and 10 °C, firmness was well preserved in Package B; in which, the coated cucumbers included the least firmness loss compared to uncoated ones. Combination of chitosan coating and modified atmosphere packaging positively affected quality parameters of the cucumbers Royal var. Relatively, effects of active MAP were significant at 10 °C. The maximum shelf life was seen for the coated samples stored in active MAP at 4 °C (17 days) following by 10 °C (15 days). Conclusion: Based on the current results, combination of chitosan coating and active MAP can be suggested for the packaging of cucumbers (Royal var.).