بررسي ميزان آلودگي و ارزيابي خطر آفلاتوكسين تام در برنج‌هاي ايراني در اقليم‌هاي مختلف امنيت غذايي

سابقه و هدف: آفلاتوكسين يكي از سموم مهم و رايج در مواد غذايي پر مصرف از جمله برنج است كه تهديدي براي سلامت مصرف كننده مي‌باشد. در اين مطالعه، احتمال بروز خطر آفلاتوكسين تام، با توجه به ميزان مواجهه و اثرات نامطلوب آن در برنج ايراني ارزيابي شده است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه بر روي ميزان آفلاتوكسين تام 60 نمونه برنج توليد داخل كه بر اساس اقليم هاي امنيت غذا و تغذيه نمونه برداري شد، انجام گرفت. رتبه خطر با استفاده از روش كمي‌ارزيابي خطر، بر حسب ارزيابي ميزان مواجهه و با احتساب ميزان دريافت قابل قبول موقتي روزانه (PMTDI)، عامل شيب سرطان‌زايي(CSF) در دو گروه +HBAg و -HBAg، و عامل اثر روش‌هاي پخت در هر اقليم و كل كشور تعيين شد. يافته‌ها‌: متوسط و انحراف معيار مقدار آفلاتوكسين تام در نمونه‌هاي برنج µg/Kg 13/1 و 8/1 بود. نتايج سنجش غلظت آفلاتوكسين تام با استفاده از نرم افزارآماري SPSS تجزيه و تحليل شد. محاسبه ارزيابي مواجهه برحسب كمترين، ميانگين و بيشترين ميزان غلظت و مصرف در هر اقليم، در دو گروه HBAg+و -HBAg نشان داد كه بالاترين رتبه خطر مربوط به برنج آبكش شده در منطقه روستايي اقليم نسبتاً نا امن غذايي و درگروه +HBAg است. نتيجه گيري: اين مدل ارزيابي نشان داد عليرغم بالا بودن رتبه خطر و مصرف برنج در كشور، ميزان غلظت آفلاتوكسين تام سنجش شده كمتر از حد مجاز استاندارد ملي ايران (µg/Kg30) است و آلاينده آفلاتوكسين تام موجود در برنج ايراني، خطري براي سلامت مصرف كننده محسوب نمي‌شود.

Background and Objectives: Aflatoxin is one of the most important and common toxins in high consumption foods such as rice, which can threaten health of the consumers. In this study, risk of total aflatoxin based on its exposure levels and adverse effects was assessed in Iranian rice. Materials & Methods: This study was carried out on total aflatoxin in 60 national rice samples collected based on the Food Safety and Nutrition regions. The risk score was assessed in each region and through the country using quantitative risk assessment method based on the estimated exposure, provisional maximum tolerable daily intake (PMTDI), carcinogenic slip factor (CSF) in the two groups of HBAg+ and HBAg- and effects of various cooking methods. Results: The mean and standard deviation of the total aflatoxin content in rice samples included 1.13 and 1.8 μg/kg, respectively. Results of the exposure assessment in terms of minimum, average and maximum concentrations of the contaminants and the consumption volume in each region for the two groups of HBAg+ and HBAg- showed that the highest risk score was linked to rice cooking method in rural areas of relatively unsafe regions and in HBAg+ group. Conclusion: Despite a high-risk score volume of the rice consumption in Iran, results have shown that the total aflatoxin in rice is lower than the maximum eligible limit by the Iranian National Standard (30 μg/kg); therefore, total aflatoxin contamination of the rice in Iran includes no risks to the health of consumers.