آينده‌پژوهي در بافت تاريخي با رويكرد توسعۀ پايدار (مطالعۀ موردي: برزن شش بادگيري يزد)

از برجسته‌ترين ويژگي‌هاي هستة تاريخي شهرها، حضور عناصر و بافت‌هاي كالبدي و فضاهاي شهري غني و باارزش است. با توجه به ثبت جهاني بافت تاريخي شهر يزد در يونسكو و مطرح‌شدن آن در بحث گردشگري، ضرورت حفظ و صيانت از اين بافت و تضمين توسعة پايدار آن بيشتر احساس مي‌شود. رويكرد آينده‌پژوهي با شناسايي فرصت‌ها و تهديدهاي آيندة بافت‌هاي شهري، اين امكان را فراهم مي‌كند تا بتوان از فرصت‌هاي آينده به بهترين شكل استفاده و از پيامدهاي منفي تا حد امكان جلوگيري كرد؛ از اين‌رو هدف پژوهش حاضر شناخت متغيرهاي كليدي مؤثر براي رفع مشكلات بافت تاريخي شهر يزد بر مبناي توسعة پايدار و بررسي روابط متغيرها و نحوة اثرگذاري آن‌ها بر يكديگر است. پژوهش حاضر كاربردي و توصيفي-تحليلي است. ماهيت داده‌ها كيفي و روش گردآوري داده‌ها و اطلاعات به‌صورت كتابخانه‌اي، اسنادي و پيمايشي بوده است. براي اين منظور، از ديدگاه‌هاي 15 كارشناس خبرة بافت تاريخي شهر يزد، در شناسايي عوامل كليدي استفاده ‌شده است. عوامل كليدي شامل فرسودگي كالبدي، مهاجرت، حس تعلق، امنيت اجتماعي، مشاركت و... بوده است. در مرحلة بعد، نيروهاي پيشران مؤثر در توسعة برزن شش بادگيري مشخص و اين عوامل براساس ميزان اهميت و عدم قطعيت، اولويت‌بندي شدند. سناريوها نيز با توجه به آن شكل گرفته‌اند. ارائة انواع سناريوها از محتمل‌ترين تا مطلوب‌ترين، راهبردهايي دارند كه تكرارپذيري آن‌ها مبناي كار است. براين‌اساس، رفع فرسودگي و كاهش جمعيت‌گريزي با بيشترين تكرار در سناريوها، رتبة اول و راهبرد ارتقاي امنيت رتبة دوم را دارد. راهبردهايي مانند ارتقاي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي، بهبود وضعيت گردشگري، اعمال مديريت يكپارچه و بهبود طرح‌هاي توسعة شهري در رتبه‌هاي بعدي قرار مي‌گيرند. بر اين مبنا، راهكارهايي مانند اعطاي وام‌هاي نوسازي از جانب دولت، بهسازي و نوسازي واحدهاي مسكوني، بهسازي و طراحي محورهاي پياده‌رو، افزايش آگاهي مردم از هويت غني برزن در سطح ملي و فراملي، ايجاد تسهيلات و بستر مناسب براي سرمايه‌گذاري شركت‌هاي گردشگري پيشنهاد مي‌شود.

this article has no abstract