تحليل كمي الگوي رشد كالبدي- فضايي شهر اراك

يكي از موضوعات اساسي در ارتباط با توسعه شهري، فرم يا شكل شهر است. شكل شهر به دو نوع اصلي، فشرده و گسترده و انواع اشكال فرعي تقسيم مي شود. از آنجا كه بين شكل شهر و پايداري آن رابطه تنگاتنگي وجود دارد، مديران شهري بايستي از شكل و الگوي توسعه شهر خود آگاهي داشته باشند تا بتوانند آن را در جهت پايداري بيشتر سوق دهند. بر اين اساس، در چارچوب نظريه توسعه پايدار و رشد هوشمند شهري، الگوي رشد فضايي شهر اراك در قالب سه فرضيه پژوهشي طرح و ارزيابي شد. داده هاي موردنياز از سرشماري نفوس و مسكن و داده هاي واحد GIS شهرداري اراك جمع آوري شد. براي آزمون فرضيات، از تكنيك هاي تحليلي استفاده شد. همچنين براي آزمون گرايش الگوي رشد شهر از روش هلدرن و شاخص هاي متريك (تراكم، تمركز و پيوستگي)، براي آزمون نحوه توزيع فضايي جمعيت از ضرايب آنتروپي و جيني و براي تشخيص الگوي رشد كالبدي- فضايي شهر اراك ازنظر ميزان تجمع و پراكندگي جمعيت از ضرايب موران، ميانگين نزديك ترين همسايگي ، خوشه بندي كم/زياد، خوشه بندي فضايي چند فاصله و تحليل خوشه /ناخوشه همگي الگوي خوشه اي و ضريب G عمومي استفاده شد. نتايج آزمون نشان داد كه علي رغم رشد اسپيرال شهر طي سال هاي 1385-1365، شهر الگوي رشد فشرده را از سال 1390 به بعد آغاز كرده است. از نظر نحوه توزيع فضايي جمعيت، تعادل نسبي در توزيع جمعيت در مناطق پنج گانه شهر تاييد شد و همچنين شهر اراك الگوي رشد خوشه اي با شكل گيري يك نقطه داغ در بخش مركزي و بافت ارگانيك و يك نقطه سرد در بخش شرق- شمال شرقي دارد. در اين راستا لازم است مديران شهري با تدوين سياست هاي مناسب از محاسن شهر فشرده بهره برده و از بروز معايب شهر فشرده پيشگيري كنند.

No abstract