تبيين عوامل موثر بر قلمروسازي/ گستري دريايي از منظر ساختار- كارگزار

قلمرو يك بيان سرزميني و حقوقي با مرزهاي محدود، ثابت و با داشتن حق حاكميت ملي به شكل يك ساختار معين است كه اين مفهوم گاهي در تضاد و برخورد با منافع كارگزاران (قدرت ها، حكومت ها، دولت ها، تصميم گيران سياسي، ژيوپليسين ها و ساير بازيگران قلمروخواه و قلمروگستر) تبديل به عرصه قلمروسازي/ گستري آن ها (در هر دو عرصه خشكي و دريا) مي شود؛ از اين حيث قلمروسازي- گستري دريايي تلاشي است براي تسخير، كنترل و سلطه بر پهنه هاي آبي (در وراي قلمرو و مرزهاي حقوقي)، با هدف دستيابي به منافع و منابع جغرافيايي قدرت، سلطه و كسب وجهه و منزلت، به طور عام و به طور اخص در دريا. در اين راستا، سوال اصلي مقاله مزبور چنين است: مهم ترين عواملي كه بازيگران را به سمت قلمروسازي/ گستري در عرصه دريا سوق مي دهد، چه هستند؟ فرضيه هاي مطرح شده در پاسخ به سوال تحقيق چنين است: نخست، ذاتي بودن قلمروخواهي-گستري انسان ها است. دوم، عدم بازدارندگي كامل كنوانسيون حقوقي درياها (1982) به واسطه تفسير و سوء استفاده منفعتي برخي از كشورها (عمدتا قدرت ها) و نسبي بودن حاكميت دولت هاي ساحلي در مناطق و قلمروهاي دريايي كه راه را براي قلمروسازي-گستري سايرين باز مي كند. سوم، نقش ساختار طبيعي (موقعيتي و مورفولوژيكي) دريا و چهارم، ظرفيت هاي كاركردي (ژيوپليتيكي، ژيواكونوميكي، گذرگاهي، امنيتي- نظامي و...) دريا است، كه در مجموع برداشت سوداگرايانه از اين موارد به مثابه منابع جغرافيايي قدرت آفرين، توجيه گر قلمروسازي/ گستري كشورهاي مدعي در قلمروهاي ثابت حقوقي و وراي آن در مكان و فضاهاي دور دست آبي است. پژوهش حاضر از حيث روش، تركيبي از توصيف، تحليل و تبيين است. اطلاعات مورد نياز براساس روش كتابخانه اي گرد آوري شده است.

No abstract