مدل‌سازي شاخص‌هاي ارزيابي اثربخشي كنترل‌هاي داخلي در شركت‌هاي پذيرفته شده بورس اوراق بهادار تهران با رويكرد ساختاري- تفسيري (ISM)

با عنايت به اهميت مسأله اثربخشي كنترل‌هاي داخلي، اين تحقيق با هدف ارائه الگوي ساختاري – تفسيري عوامل مؤثر بر ارزيابي اثربخشي كنترل‌هاي داخلي در شركت‌هاي پذيرفته شده بورس اوراق بهادار تهران انجام‌شده است. داده‌هاي تحقيق به روش آميخته اكتشافي جمع‌آوري گرديد. داده‌هاي كيفي از طريق مطالعه مروري گسترده منابع معتبر در زمينه كنترل‌هاي داخلي به دست آمد و با استفاده از كدگذاري از طريق تحليل محتوا، متغيرهاي اوليه مدل شناسايي شد؛ از 125 كد اوليه 62 شاخص استخراج شد كه در قالب 7 بعد، دسته‌بندي شدند و با استفاده از تكنيك دلفي فازي در دو مرحله، شاخص‌ها غربال شدند. در بخش كمي نيز جامعه آماري پژوهش شامل خبرگان مطلع و صاحب‌نظر حرفه‌اي و دانشگاهي در حوزه كنترل‌هاي داخلي بود كه با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند، تعداد 19 نفر خبره به‌عنوان نمونه آماري انتخاب و نظرات آن‌ها طي بازه زماني 98-1397 اخذ گرديد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه ابعاد مقررات گذاران و ويژگي‌هاي صنعت به‌عنوان زيربنايي‌ترين عوامل در ارزيابي اثربخش كنترل‌هاي داخلي مي‌باشند. سپس ويژگي‌هاي شركت در سطح دوم تأثيرگذاري و ساختار هيأت مديره و ساختار مالكيت در سطح سوم تأثيرگذاري قرارگرفته و درنهايت، متغيرهاي ويژگي‌هاي حسابرس مستقل و حسابرس داخلي تأثيرپذيرترين عوامل در ارزيابي اثربخش كنترل‌هاي داخلي مي‌باشند.