بهينه سازي نوين تهيۀ پودر قهوۀ هستۀ خرما به عنوان فرآورده طب سنتي و بومي

A novel approach to the optimization of date-palm kernel artificial coffee preparation as the ethno-traditional product

سابقه و هدف: به‌دليل اهميت و مصرف گسترده، مطالعات متعددي روي هستۀ خرما انجام شده است. مطالعات حيواني نشان مي‌‌دهند كه مصرف عصارۀ هستۀ خرما در كاهش قند خون مؤثر بوده است. قهوه بدون كافئين هستۀ خرما يك جايگزين مناسب براي افرادي است كه قهوه زياد مصرف مي‌كنند. با توجه به ويژگي‌هاي هستۀ خرما تبديل آن به شكل پودر خوراكي با چالش‌هاي فراواني همراه است كه مي‌تواند به كاهش تمايل توليدكننده و مصرف‌كننده براي استفاده از اين محصول ارزان و با ويژگي‌هاي مطلوب منجر شود. رويكردهاي بهينه‌سازي نوين بر پايۀ علوم آماري، اطمينان خاطر بالايي را براي ايجاد شرايط جهت توليد بهينۀ مواد دارويي فراهم مي‌كند. مواد و روش‌ها: هستۀ خرماي كبكاب توسط كارشناس آزمايشگاه گياهان دارويي شناسايي و با آب شسته و خشك شد. 50 گرم هستۀ خرما در كوره با دماي 200 درجۀ سانتي‌گراد به‌مدت 25 دقيقه حرارت داده شد تا بريان شود. بعد از آسياب اوليه برشي، براي رسيدن به پودر يكنواخت، فاكتورهاي مؤثر بر كاهش اندازۀ ذره‌اي با روش استفاده از آسياب توپي توسط طرح D-optimal توسط نرم‌افزار Design-Expert مورد ارزيابي قرار گرفت. توزيع اندازۀ ذره‌اي به‌عنوان پاسخ در نظر گرفته شد و پودر بهينه از نظر خصوصيات داروسازي ارزيابي شد. يافته‌ها: شاخص‌هاي مدل به‌دست آمده براي تهيۀ پودر از نظر آماري قابل قبول و مناسب هستند. براي مثال مقدار 0/81براي Pred R-Squared در تناسب با Adj R-Squared با مقدار 0/93 است. معادلۀ محاسبه‌شده نشان مي‌دهد كه در صورت افزايش زمان و كاهش سرعت و در صورت داشتن چرخش معكوس، توزيع اندازۀ ذرهاي باريك‌تري حاصل خواهد شد. نتيجه‌گيري: پودر به‌دست آمده ضمن داشتن اندازۀ ذره‌اي و توزيع اندازۀ ذره‌اي مناسب داراي خصوصيات قابل قبول جريان‌پذيري براي نوين‌سازي فرآورده طب سنتي مذكور است. همچنين روش به‌كار رفته در اين مطالعه مي‌تواند الگوي مناسبي براي ساير فرآورده‌هاي طب سنتي باشد كه در فرآيند تهيه، نياز به تدبير دارند.

Background and purpose: Due to the importance and widespread use, many studies have been done on the date-palm kernel. Animal studies have shown that the use of palm kernel extract has been effective in reducing blood glucose level. Caffeine-free artificial coffee is an excellent alternative for people who use a lot of coffee. Due to the characteristics of the palm kernel, its conversion into reproducible powders has many challenges which can reduce the willingness of the manufacturer and the consumer to use this inexpensive product with desirable properties. New approaches to optimization based on statistical sciences provide a high degree of certainty to explore the conditions for optimal pharmaceutical production. Methods and Materials: Kabkab date kernel was identified by a laboratory expert of medicinal plants, washed and dried with water. Fifty grams of dates were heated in a furnace at 200°C for 25 minutes. After the initial shear cutting, to obtain a uniform powder, the factors affecting the reduction of particle size were evaluated by Design-Expert software using ball mill via D-optimal design. The particle size distribution was considered as a response, and the optimum powder was evaluated for pharmaceutical characteristics. Results: The obtained model indices for powders are statistically acceptable and appropriate. The value of 0.81 for the Pred R-Squared is proportional to the Adj R-Squared of 0.93. The calculated equation shows that in case of increasing milling time and decreasing the rate of miller, and if there is a reverse rotation, a smaller particle size distribution will be obtained. Conclusion: The obtained powder, while having an appropriate particle size and particle size distribution, has acceptable flow characteristics for the modernization of this traditional medicine product. Also, the method used in this study can be a good model for other traditional medicine products that need processing through the preparation.