پديد آورندگان :
خاتمي، شبنم دانشگاه شاهد، تهران - مركز تحقيقات كارآزمايي باليني طب سنتي , ناصري، محسن دانشگاه شاهد، تهران - مركز تحقيقات كارآزمايي باليني طب سنتي , موسوي زاده، عبدالعلي دانشگاه علوم پزشكي شهركرد - دانشكدة پزشكي , غفاري، فرزانه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران - دانشكدة طب سنتي , بهاء الدين، زهرا دانشگاه شاهد، تهران - مركز تحقيقات كارآزمايي باليني طب سنتي , وكيلي ظهير، نيكي دانشگاه شاهد، تهران - مركز تحقيقات كارآزمايي باليني طب سنتي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: طب سنتي ايران، مجموعه اي از علوم نظري و عملي است كه در تشخيص طبي، پيشگيري و درمان بيماري‌هاي جسمي، ذهني يا ناهنجاري‌هاي اجتماعي به‌كار مي‌رود. طب سنتي ايران راه حل بعضي از بيماري‌هايي كه طب نوين در برخورد با آنها ناتوان بوده را دارد. كشف داروي جديد، همواره فرآيندي پرهزينه و زمان‌بر بوده است، لذا استفاده از تجارب طب سنتي ايراني، احتمال كشف داروهاي جديد را افزايش مي‌دهد. مسئله وابستگي به اپيوئيدها و سوء‌مصرف آنها، يكي از مهم‌ترين مشكلات سيستم‌هاي بهداشتي و درماني دنيا تلقي مي‌شود. در ايران نيز شايعترين مورد سوء‌مصرف و وابستگي، مربوط به ترياك و مشتقات آن است. باتوجه به عدم دسترسي به درمان مؤثر وكم‌عارضه براي درمان اعتياد به ترياك، مي‌توان از روش‌هاي مختلف طب سنتي جهت ترك اعتياد بهره گرفت. در اين راستا مفردات دارويي بسياري در كتب طب سنتي ايراني براي درمان اعتياد به ترياك وجود دارند كه در اين مقاله به آنها اشاره شده است.
مواد و روش‌ها: تحقيق حاضر، يك مطالعه كتابخانه اي بر اساس بررسي متون طب سنتي ايراني است. در اين مطالعه مفردات دارويي مؤثر در درمان اعتياد، در شش كتاب مرجع و معتبر طب سنتي (رساله افيونيه، مخزن الادويه، قرابادين كبير، رسالۀ بيخ چيني، خلاصه التجارب، تحفه المؤمنين) بررسي شده است. مراحل انجام تحقيق شامل: يافتن كليدواژه‌ها، جستجو در منابع، تهيه ليست واحد، يافتن مترادفات، جمع‌بندي، نمره‌دهي، اولويت‌بندي بوده و 29 مفردۀ دارويي (تك دارو) در درمان اعتياد يافت شد. بر اساس توصيف هر مفرده و تأييد و تكرار آن در كتاب‌هاي مرجع 5 مفرده بالاترين امتياز را كسب كردند.
يافته‌ها: 29 مفرده از منشأ متفاوت طبيعي گياهي و حيواني هستند. بر اساس نمرات به‌دست‌آمده در جدول مفردات به‌ترتيب بيخ چيني، جدوار، جندبيدستر، بزرالبنج و حلتيت بالاترين امتياز را كسب كردند.
نتيجه‌گيري: ليست مفردات دارويي حاصل‌شده در اين مطالعه مي تواند مبناي انجام مطالعات پايه و باليني براي طراحي و ساخت داروهاي جديد مؤثر در ترك اعتياد به ترياك قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Background and purpose: Traditional Persian medicine is a collection of theoretical and practical sciences that are used in diagnosis, prevention, and treatment of physical, mental or social disorders. It has the solution to some of the diseases that modern medicine is incapable of dealing with. The search for and discovering a new drug has always been costly and time-consuming. Therefore, the use of traditional Persian medicine experiences increases the likelihood of discovering new drugs and reduces the cost of research. The problem of opioid dependence and abuse is one of the most important problems in the world's health systems. In Iran, the most common abuse and dependence is related to opium and its derivatives. Considering that the treatment of opioid addiction has not been achieved so far, it is possible to use different methods of traditional medicine to cure addiction. In this regard, there are many drugs in traditional Persian medicine books for the treatment of opium addiction, which are mentioned in this article.
Methods and Materials: This is a library study based on the review of traditional Iranian texts. In this study, effective drugs for addiction treatment in six authoritative reference books of traditional medicine (Resaleh Afyunyeh, Makhzan al-Advieh, Qarabadyn-e Kabir, Resaleh Bikh-e Chini, Kholasat al-Tajareb, Tohfat al-Momenin) have been searched. The research steps included finding keywords, searching in the sources, generating unit lists, finding synonyms, and finally, summarizing, scoring, and prioritizing 29 mufradah drug (single drug) treatments for addiction.
Results: The 29 mufradah were derived from different natural plant and animal origin. Based on the scores obtained in the table, the results of the Smilax glabra L., Curcuma zedoaria, Castoreum, Hyoscyamus Niger and Ferula assafoetida earned the highest score.
Conclusion: The list of drugs collected in this study can be based in basic and clinical studies to design and manufacture new effective drugs in treating opium addiction.
