تحليل رابطه بين اثر بخشي كميته حسابرسي و مكانيسم‌هاي مديريتي و مالكيتي نظام راهبري شركتي: رويكرد مكمل يا رويكرد جانشيني؟

هدف پژوهش حاضر تحليل رابطه بين اثربخشي كميته حسابرسي و مكانيسم‌هاي مديريتي و مالكيتي نظام راهبري شركتي است. ويژگي‌هاي اندازه، استقلال و تخصص مالي اعضاي كميته حسابرسي در ارزيابي اثربخشي آن مورد استفاده قرار گرفته است. ويژگي‌هاي هيأت مديره و ساختار مالكيت نيز به عنوان مكانيسم‌هاي راهبري شركتي منظور شدند. براي بررسي ويژگي‌هاي هيأت مديره از سه معيار تخصص مالي هيأت مديره، استقلال هيأت مديره و رهبري هيأت مديره استفاده گرديد. همچنين براي بررسي نوع مالكيت از دو معيار مالكيت نهادي و مالكيت عمده استفاده شد. در راستاي آزمون فرضيه‌هاي پژوهش از مدل‌هاي رگرسيون چند متغيره داده‌هاي تركيبي با اثرات ثابت و روش حداقل مربعات تعميم يافته استفاده شده است. با توجه به شرايط غربال جامعه و طبق روش حذف سيستماتيك، تعداد 195 شركت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زماني 6 ساله از 1391 تا 1396 بررسي شده‌اند. نتايج تحليل‌هاي پژوهش بيانگر اين است كه از بين ويژگي‌هاي مورد بررسي در زمينه هيأت مديره در اين پژوهش تنها رهبري هيأت مديره تأثير معني‌دار و مستقيم بر اثربخشي كميته حسابرسي شركت‌ها دارد كه اين موضوع حاكي از برقراري رابطه مكمل بين اين دو مؤلفه راهبري شركتي است؛ اما تخصص مالي اعضاي هيأت مديره و استقلال هيأت مديره تأثير معني‌داري بر اثربخشي كميته حسابرسي شركت‌ها ندارند. همچنين هر دو معيار ساختار مالكيت شامل مالكيت نهادي و مالكيت عمده تأثير معني‌دار و معكوس بر اثربخشي كميته حسابرسي شركت‌ها دارند كه اين موضوع حاكي از برقراري رابطه جانشيني بين اين مؤلفه‌هاي راهبري شركتي است. نتايج متغيرهاي كنترلي بيانگر اين است كه حسابرس بزرگ، چرخش حسابرس و سودآوري بر اثربخشي كميته حسابرسي شركت‌ها تأثير معني‌دار و معكوس مي‌گذارند؛ اما اندازه و اهرم مالي بر اثربخشي كميته حسابرسي شركت‌ها تأثير معني‌دار و مستقيم مي‌گذارند.