تحليل فقهي ـ حقوقي چگونگي جبران خسارت «نقص زيبايي» در جرائم منجر به سوختگي

زمينه و هدف: يكي از بارزترين مصاديق خسارت معنوي، نقص در زيبايي است كه تأثير مستقيمي بر كيفيت زندگي بزه‌ديده دارد. با وجود اشارات متون قانوني ايران نسبت به لزوم جبران خسارات معنوي، وحدت رويه‌اي ميان آراي قضايي ناظر به چگونگي جبران خسارت نقص زيبايي و ميزان تأثير مؤلفه‌هاي آن، همچون از دست‌دادن آرامش روحي، موقعيت اجتماعي، كار، ازدواج و... وجود ندارد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به روش تحليلي ـ توصيفي و به استناد منابع كتابخانه‌اي انجام شده است. در اين پژوهش برآنيم كه پس از بررسي منابع فقهي و استخراج مواردي كه فقيهان مسلمان به صورت مستقيم يا غير مستقيم، مسأله خسارت ناشي از سوختگي را مورد بحث قرار داده‌اند، امكان جبران تمامي خسارت‌هاي مادي و معنوي ناشي از آن را با استفاده از ابزار «ارش» ارزيابي كنيم. يافته‌ها: از آنجا كه از طرفي «ارش» به عنوان يك سازه فقهي ناظر به جبران خسارت، از نظر شرايط و ميزان، فاقد همبستگي با ديه است و خسارت ناشي از سوختگي نيز تأثير زيادي بر كيفيت زندگي بزه‌ديده دارد، بزه‌كار موظف است افزون بر پرداخت ديه ـ در صورتي‌ كه موجب ديه تحقق پيدا كند ـ تمام خسارت‌‌‌هاي مادي و معنوي ناشي از سوختگي بزه‌ديده را از جمله هزينه‌هاي درمان و ترميم زيبايي، روان‌درماني و مشاوره، از دست‌رفتن فرصت اشغال و ازدواج، فروپاشي يا تزلزل خانواده و مانند آن‌ها را جبران كند. روش محاسبه خسارت و چگونگي پرداخت آن بر عهده كارشناسان حوزه سلامت است.

Background and Aim: Loss of beauty is a great example of injuries that are Psychiatric as well as physical and directly affect the quality of the victim’s life. Although the necessity of compensating for such injuries is mentioned in Iranian Judicial scripts, there is no unity in how criminal acts that cause loss of beauty (and their consequences such as loss of mental health, loss of social and career opportunities and loss of the chance for a proper marriage) are dealt with. Materials and Methods: This is a descriptive analytical study that is done based on Library resources. The researchers have tried to examine the possibility of using Arsh to compensate for burn related injuries after studying Jurisprudential sources and finding cases in which Muslim Jurist have discussed the topic. Findings: Since Arsh as a juridical instrument has no correlation with Diya in amount and quality and the compensation for a burn related injury has a great effect on the quality of the victim’s life, the victimizer has to pay for any necessary medical treatments, cosmetic surgeries to improve the victim’s appearance, therapy and compensate for the loss of career opportunities, loss of the chance for a proper marriage and any possible marital problems as well as paying Diya. The quality and the amount of the compensation are decided by medical experts.