تبيين عوامل مؤثر بر انگيزۀ كشاورزان درجهت مشاركت در تشكل‌هاي آب‌بران مورد مطالعه: تعاوني‌هاي آب‌بران شركت بهره‌برداري كارون بزرگ- شوشتر در استان خوزستان

Explaining the Factors Affecting Motivation of Farmers' Participation in Water Users Association (Case Study: Great Karun-Shushtar water user association in Khuzestan province

تعاوني‌هاي آب‌بران به منظور مشاركت كشاورزان در مديريت منابع آب، تشكيل و ترويج شدند. هدف تحقيق حاضر تبيين عوامل مؤثر بر انگيزه‌ي كشاورزان جهت مشاركت در تعاوني‌هاي آب‌برانِ كارون بزرگ-شوشتر در استان خوزستان مي‌باشد. جامعه‌ي آماري اين تحقيق شامل كليه اعضاي تعاوني آب‌بران كارون بزرگ (671=N) است كه از ميان آن‌ها با استفاده از جدول بارتلت 183 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. داده‌هاي مورد نياز پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخت گردآوري شد. روايي پرسشنامه توسط متخصصين تأييد و پايايي ابزار پژوهش نيز با انجام مطالعه‌ي پيش راهنما از طريق تكميل 30 پرسشنامه و محاسبه ضرايب آلفاي كرونباخ براي بخش‌هاي مختلف پرسشنامه (0/77 تا 0/92) تأييد شد. تجزيه و تحليل داده‌ها از طريق نرم‌افزار SPSS v24 صورت گرفت. در اين راستا، به منظور بررسي رابطه بين متغيرهاي مستقل و وابسته از آزمون تحليل همبستگي پيرسون و به منظور تبيين عوامل مؤثر بر انگيزه كشاورزان از مشاركت در تعاوني آب‌بران از تحليل رگرسيون به روش اينتر استفاده شد. نتايج آزمون همبستگي نشان داد، متغير انگيزه با متغيرهاي هويت خود، سرمايه اجتماعي، انتظار كارآمدي جمعي، تشويق به عمل، درك اهميت مشاركت، خودكارآمدي، نگرش و هنجار اجتماعي رابطه‌ي مثبت و معني‌داري دارد. همچنين نتايج حاصل از تحليل رگرسيون نشان داد، متغيرهاي هويت خود و سرمايه اجتماعي از ميان عوامل روانشناختي و متغير تشويق به عمل از ميان عوامل دانش و اطلاعات از عوامل مؤثر بر متغير انگيزه هستند. متغيرها در مجموع قادرند 43 درصد از تغييرات انگيزه را پيش بيني كنند. در نهايت بر اساس يافته‌هاي تحقيق پيشنهاد‌هايي جهت افزايش انگيزه مشاركت كشاورزان در تعاوني‌هاي آب‌بران ارائه گرديد.

water user associations were established for the participation of farmers in water resources management. The purpose of this study is to explain the factors affecting the motivation of farmers’ participation in the Great Karun-Shushtar water user association in Khuzestan province. The study population was all Members of the Great Karoon water user association (N=671). 183 people were selected as the statistical sample using the Bartlett table and a random sampling method was used to collect data from farmers using the questionnaire. The face validity of the questionnaire was confirmed by experts. The reliability of the main scales of the questionnaires’ was examined by Cronbach's alpha coefficients, which ranged from 0.77 to 0.92, indicating the tool of study is reliable. Data analyses were performed using SPSSv24 software. Pearson correlation was used to investigate the relationship between independent and dependent variables and Regression analysis with Inter method was used to explain the factors affecting farmers' participation in water user association. Results indicated a significant positive correlation between motivation and self-identity, social norm, social capital, collective efficiencies expectations, cues to action, perception of partnership, Self-efficacy, and attitude of farmers. The results also showed that the variables of self-identity, cues to action and social capital have effect on the variable of motivation. These variables are able to predict 43% of the variance of motivation. Finally, based on the findings of the research, suggestions were made to increase the incentive of farmers' participation in the water user association.