ارزيابي ميزان تاب‌آوري محلۀ شهري در مواجهه با مخاطرات طبيعي مورد پژوهي: محلۀ آب و برق مشهد

Assessing the resilience of the urban neighborhood in the face of natural hazards (Case Study of Mashhad Ab-o- Bargh District

امروزه جوامع در تلاش براي دستيابي به شرايطي هستند كه در صورت وقوع بحران، بازگشت سريع آن‌ها را به وضعيت پيش از بحران (اوليه يا عادي) فراهم سازد. ازاين‌رو در سال‌هاي اخير نهادهاي فعال درزمينه كاهش سوانح، بيشتر فعاليت‌هاي خود را بر دستيابي به جامعه‌ي تاب آور در برابر سوانح متمركز ساخته‌اند. لذا تاب آور نمودن جوامع شهري به‌ويژه محلات نابسامان داراي اهميت خاصي است. هدف اصلي اين پژوهش ارزيابي و سنجش ميزان تاب‌آوري محله آب و برق مشهد با در نظر گرفتن مخاطرات طبيعي در محله آب و برق مشهد است تا با شناسايي مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر اين موضوع ميزان تاب‌آوري و ميزان توانايي جامعه در پاسخگويي به بحران‌ها بالا ببرد. اين تحقيق ازنظر هدف كاربردي و ازنظر ماهيت از روش پيمايشي استفاده‌شده است و همچنين ازنظر متغيرهاي تحقيق كمي است. جامعه آماري با توجه به جمعيت 41852 نفري محله آب و برق مشهد، با استفاده از فرمول كوكران، تعداد نمونه‌ها 380 نفر محاسبه‌شده است. به‌منظور ارزيابي ميزان اثرگذاري هر يك از شاخص‌هاي تحقيق بر ميزان تاب‌آوري در محدوده موردمطالعه، از آزمون آماري تحليل عاملي تأييدي با نرم‌افزار ليزرل استفاده شد نتايج پژوهش حكايت از آن دارد، از ميان شاخص‌هاي موردمطالعه بيشترين تأثير مربوط به شاخص هاي ميزان توجه دولت به بازسازي شهرها بعد از وقوع حوادث در تاب‌آوري محله، منابع تخصيص يافته با رويكرد كاهش خطرپذيري بلايا و وجود امنيت در محله آب و برق است. همچنين در خصوص آسيب‌پذيري، شاخص آموزش مرتبط با كاهش خطرپذيري و شناخت آسيب‌هاي طبيعي در مدارس بسيار داراي اهميت است، از سويي ديگر، كيفيت و قدمت ساختمان‌هاي محل سكونت در شرايط بسيار نامناسب ارزيابي‌شده است. به‌طوركلي با توجه به نتايج پژوهش محله آب و برق ازلحاظ معيارهاي تاب‌آوري در وضعيت نامناسبي قرار دارد كه مي‌توان با تاب آور نمودن بافت محله، باعث كاهش اثر بحران و حفظ آن شد.

Today, mostly towns and communities are built or built in places that are exposed to natural disasters as a result of natural hazards or because of technological advances. One of the most important and most commonly used concepts in the area of urban disaster management is the concept of resiliency in terms of thinking of measures for the rapid return of the city to the pre-crisis situation (normal and initial). Accordingly, the purpose of this study is to assess and measure the resilience of the urban area with regard to natural hazards. For this purpose, survey method has been used by using a questionnaire. The population of 41852 people is the population of Mashhad Ab-o-Bargh district, which was based on the Cochran formula, the number of samples was 380. They were selected by random sampling method. In order to evaluate the effectiveness of each of the research indicators on resilience in the study area, the confirmatory factor analysis test was used, It was found that among the indicators surveyed, the most important effect is the state's attention to the reconstruction of cities after the occurrence of accidents in the resilience of Ab-o-Bargh district. The results of the research indicate that the Ab-o-Bargh district is in poor condition in terms of resilience criteria, which can be reduced and kept the effect of the crisis with the resilience of the texture of the neighborhood.