ترجمه پذيري اشعار حافظ؛ با نگاهي به برگردان فرانسوي فوشه كور

Exploring Translatability of Hafez's Poems based on the Translation of Fouché Coure

برگردان شعر يكي از مهم ‌ترين مباحث در زمينۀ پژوهش‌ هاي ترجمه بوده كه همواره توجه و اهتمام صاحب ‌نظران اين حوزه را به خود جلب كرده است. درآميختگي زبان شعر با احساسات شاعر در كنار ابهام و پيچيدگي ساختار شعر و پيوستگي آن با عناصري همچون آرايه‌ هاي ادبي، صور خيال و موسيقي شعر، ويژگي خاصي به آن بخشيده به‌ طوري‌ كه برگردان آن را دو چندان مشكل ساخته است. گو اينكه برخي پژوهندگان ترجمه، برگردان شعر را كاري ناممكن مي‌دانند. در اين ميان برگرداندن اشعار حافظ با برخورداري از تمامي خصوصيات شعر و درهم تنيدگي صورت و معني و بخصوص ايهام گويي ­هاي حافظ، امري است عملاً غيرممكن. ازاين ‌رو مترجم شعر حافظ علاوه بر بهره‌ مندي از ويژگي ‌هاي يك مترجمِ ادبي بايد با زبان شعر او و ويژگي ‌هاي آن، ازجمله بافت و فضاي حاكم بر متن، كاربرد آرايه ‌هاي ادبي، توجه به عنصر تكرار، موسيقي دروني شعر و كاربرد اسامي خاص آشنا باشد. هدف از اين مقاله - كه با رويكردي توصيفي – تحليلي تدوين گرديده - كندوكاوي است در باب ترجمۀ اشعار حافظ به زبان فرانسه به قلم اديب و ايران‌ شناس فرانسوي، شارل انري دو فوشه كور(Charles Henri de Fouchécour)؛ و بررسي دشواري ‌ها و كاستي ‌هاي اين برگردان و نهايتاً شناخت جنبه‌ هاي ترجمه پذير و ترجمه ناپذير اين ديوان با تكيه بر نظر كارشناسان ترجمه در عصر حاضر است. براي نيل به اين منظور نخست ويژگي ‌هاي دو غزل از حافظ را بررسي مي‌كنيم، آنگاه به تحليل ترجمه دو فوشه كور از آنها – به‌عنوان مشت نمونه خروار- خواهيم پرداخت. در آخر سعي خواهيم كرد اين نكته را روشن كنيم كه بي‌ توجهي به برخي از ويژگي‌ هاي شعري حافظ در اين ترجمه، تا چه اندازه به انتقال پيام متن اصلي خلل وارد كرده است.

Translating poetry has been one of the most important topics in translation studies that has always attracted the attention of scholars of this field. The mixing of the language of poetry with the poet's feelings along with the ambiguity and complexity of the poem's structure and its association with elements such as literary arrays, imaginative forms and music of poetry have made it so special that its translation seems to be impossible. Some translation experts consider translating poetry to be impossible, and translation of Hafiz’s poems, with all the features of poetry and the intertwining of form and meaning, and especially Hafez's "illusions", is virtually impossible. The purpose of this paper, which used a descriptive-analytical approach, was to investigate the translation of Hafez's poems into French by the French knowledgeable, Charles Henri de Fouchécoure, to examine the difficulties and shortcomings of this translation, and to identify different aspects of the translation. The features of the two sonnets of Hafiz were examined and Fouchécoure’s translation were analyzed. It was indicated that some textual and paratextual features of the poems have been neglected and this has impeded transmission of the textual message, because the message and content of the Hafiz's poems are interwoven well with its form