نقش عالمان شيعي در تكوين مولفه‌هاي هويت ملي ايرانيان در دوره صفويه

The Role of Shiite Scholars in the Genesis of the Components of Iranian National Identity during the Safavid period

امروزه يكي از مباحث پرمناقشه جامعه سياست، هويت ملي است. سؤالي كه در اذهان پژوهشگران ايجاد مي‌شود، اين است كه آيا عالمان شيعي به عنوان يكي از كنشگران اصلي جامعه ايراني دوره صفويه، در شكل‌گيري مؤلفه‌هاي هويت ملي اين سرزمين نقشي داشته‌اند؟ با بررسي تاريخي عملكرد، مواضع و رفتار عالمان شيعي در اين دوره، تأثيرگذاري آنان در شكل‌گيري مولفه‌هاي هويت ملي ايرانيان همچون: سرزمين، دولت متمركز، مذهب رسمي، دفاع از تماميت ارضي، زبان و ادبيات فارسي، و... مشهود خواهد بود؛ و پايايي و پويايي برخي مؤلفه‌هاي هويت ملي ايرانيان مرهون عملكرد عالمان شيعي مي‌باشد؛ اين نوشتار با روش توصيفي ـ تحليلي و بر مبناي داده‌هاي اسناد تاريخي، به تبيين ايفاي نقش عالمان شيعي در تكوين مؤلفه‌هاي هويت ملي ايران در دوره صفويه پرداخته، و نوع ايفاي نقش آنان در مؤلفه‌هاي هويت‌ ملي ايرانيان را بيان نموده است.

Today, one of the most controversial issues in political society is national identity. The question that arises in the minds of researchers is whether Shiite scholars, as one of the main actors in the Iranian society of the Safavid period, have played a role in shaping the components of the national identity of this land? By examining the performance, positions and behavior of Shiite scholars in this period, their influence on the formation of components of Iranian national identity such as: land, centralized government, official religion, defense of territorial integrity, Persian language and literature, etc. will be evident; and the reliability and dynamism of some components of Iranian national identity is due to the performance of Shiite scholars; this study with an analytic-descriptive method on the basis of historical and data and evidences has explained the role played by Shiite scholars in this field.