مقايسة اثربخشي درمان واقعيت مجازي با نوروفيدبك بر كمبود توجه دانش‌آموزان مقطع ابتدايي مبتلا به اختلال نقص توجه/ بيش‌فعالي

Comparison of the effectiveness of virtual reality therapy with neurofeedback on attention deficit of ADHD elementary students

هدف اين پژوهش، مقايسة اثربخشي واقعيت مجازي با نوروفيدبك بر كمبود توجه دانش‌آموزان داراي اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي بود. روش پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون، كنترل و پيگيري بود. جامعة آماري عبارت بود از دانش‌آموزان 7 تا 12 سال مقطع ابتدايي داراي اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي شهر اصفهان در سال تحصيلي 98-97 كه از بين آنها 48 نفر به شيوة هدفمند انتخاب و با رعايت معيارهاي ورود به شيوة تصادفي به 3 گروه واقعيت مجازي، نوروفيدبك و كنترل (هر گروه 16 نفر) گمارده شدند. آزمون اسنپ–4 فرم والدين (1981) براي سنجش نقص توجه آزمودني‌ها توسط مادران آنها تكميل گرديد. گروه آزمايش واقعيت مجازي تعداد 10 جلسة سه‌دقيقه‌اي مداخله نرم‌افزار واقعيت مجازي و گروه آزمايش نوروفيدبك تعداد 30 جلسة 45 دقيقه‌اي نوروفيدبك دريافت كردند. گروه كنترل هيچ مداخله‌اي دريافت نكرد. سپس از هر دو گروه پس‌آزمون و پيگيري به عمل آمد. نتايج نشان داد كه واقعيت مجازي و نوروفيدبك در بهبود توجه مؤثر هستند، اثرات آنها در مرحلة پيگيري نيز ماندگار است و تفاوت بين ميانگين‌هاي گروه‌هاي آزمايش با گروه كنترل معني‌دار است (001/0>p). شواهد به‌دست‌آمده نشان مي‌دهند كه واقعيت مجازي و نوروفيدبك در بهبود توجه دانش‌آموزان مبتلا در هر دو مرحله مؤثر هستند و تفاوت بين گروه‌هاي واقعيت مجازي و نوروفيدبك معني‌دار نيست (0/05

The purpose of this study was to compare the effectiveness of virtual reality with neurofeedback on attention deficit of students with attention deficit / hyperactivity disorder. The research method was quasi-experimental with pretest, posttest, control and follow up design. The statistical population consisted of 7-12 years-old elementary school students with attention deficit / hyperactivity disorder in Isfahan city in the school year of 1397-98 from which 48 subjects purposely selected based on entrance criteria and randomly assigned into virtual reality, neurofeedback and control groups (each 16 students). The SNAP-4 Parent Form (1981) was completed to measure students' attention deficit by their mothers. The virtual reality experiment group received 10 three-minute sessions of virtual reality software intervention and the neurofeedback experiment group received 30 neurofeedback sessions of 45 minutes each. The control group received no intervention. Then, post-test and after two months, follow-up measure were done. The results showed that virtual reality and neurofeedback are effective in improving attention, their effects are persistent in the follow-up phase, and the difference between the mean of the experimental and the control groups is significant (p <0.001). The obtained results show that virtual reality and neurofeedback are effective in improving the attention of affected students in both stages and the difference between virtual reality and neurofeedback groups is not significant (p <0.05).