نقش اشراف و انجمن هاي مشورتي در عزل و نصب پادشاهان اشكاني

Role of Nobles in Selection and Dismissal of Parthian Kings

در دورة اشكانيان، اشراف و بزرگان از اركان اصلي دستگاه پادشاهي بودند. آنها امتيازهاي ويژه‌اي در دربار داشتند و عضو شوراي بزرگان يا انجمن‌هاي سلطنتي بودند كه گهگاه به گزينش يا خلع پادشاهان مي‌پرداختند. اگرچه در سال‌هاي آغاز شاهنشاهي اشكاني، پادشاهان از حمايت و همكاري اشراف و بزرگان برخوردار بودند و قدرت شاهنشاه به مراتب بر قدرت اشراف و بلندپايگان برتري داشت، اما با گسترش قلمرو اشكانيان و با گشوده شدن سرزمين‌هاي تازه، اشراف قدرت بيشتري كسب كردند. افزايش قدرت اشراف باعث شد كه در دوران گسيختگي دستگاه پادشاهي، ردپاي آنها در برخي شاه‌گزيني‌ها و يا عزل پادشاهان اشكاني ديده شود. سوال اصلي در پژوهش اين است كه اشراف و بزرگان اشكاني از آغاز فرمانروايي اشكانيان (247 پ. م.) تا پايان پادشاهي اردوان دوم (10/11- 38 م.) چه نقشي در عزل و نصب پادشاهان داشته‌اند؟ اين جستار نشان مي‌دهد در اين برهه از تاريخ اشكانيان، هنگامي كه پادشاه نيرومندي بر تخت سلطنت تكيه مي‌زد، گزينش وليعهد به‌دست خود او انجام مي‌گرفت اما در دورة ناتواني و ضعف دستگاه پادشاهي، زمينه براي مداخلة اشراف و انجمن‌هاي مشورتي در انتخاب يا عزل پادشاه فراهم مي‌آمد. در اين پژوهش با روش توصيفي- تحليلي و به‌دستاويز منابع گوناگون به بررسي و تحليل نقش بزرگان و اشراف در شاه‌گزيني پادشاهان اشكاني از آغاز تا مرگ اردوان دوم پرداخته خواهد شد. ك

In the Parthian era, the lords and nobles were the most influential persons in the government. They enjoyed certain privileges in the court and were the members of council of nobles or royal associations where they often made selection and dismissal of the kings. While in the early years of Parthian empire, the kings had been supported by the lords and nobles and power was absolutely stronger than that of noble and high-ranking people, they gained more power as the Parthian domains were expanding new territories were conquered. The influence of increasingly empowered nobles was obviously revealed when the Parthian government was collapsing and the nobles begun to appoint or remove the kings. The substantial question of this study is that what the role had the Parthian’s nobilities played in dismissal and appointment of kings from the beginning of Parthian ruling ( 247 . A.C) by the end of Artabanus II (3- 11 / 10 c)’s rule? This essay shows that in that moment of history king was in power. But when the government was in weakness, it prepared the ground for nobilities and council associations to get involve in dismissal and appointment of kings. This study, by using descriptive – analytical method and various sources, will deal with the role of nobilities in selecting the Parthian’s kings from early ruling up to death of Artabanus II.