كليميان دورۀ قاجار؛ يك بررسي اجتماعي-اقتصادي

Iranian Jewish during the Qajar: A Socio-economic Study

در اواخر سده هجدهم و اوايل سده نوزدهم، هنگامي كه دولت ايران براي توسعه كشور به قدرتهاي اروپايي روي آورد، نفوذ اين قدرتها در ايران بيش از پيش فزوني گرفت. يكي از شيوه هاي معروف اين قدرتها براي گسترش نفوذ، حمايت از اقليت‌هاي مذهبي و گسترش فعاليت‌هاي ميسيونري بود. در حالي كه دولت در روابط گسترده با قدرتهاي اروپايي، برنامه هاي اصلاحي نوين و غرب گرايانه اي در پيش گرفته بود، كليميان ايران نيز با درك شرايط بين‌المللي و اوضاع داخلي، گام‌هاي مؤثري در جهت تحول حيات اجتماعي و اقتصادي خود برداشتند. حكومت قاجار نيز زير فشار قدرتهاي اروپايي و نهادهاي بين‌المللي هوادار يهودي‌ها، با تحولات مهمي در زندگي كليميان ايران موافقت كرد. اين مقاله در پي بررسي اين پرسش است كه در سال‌هاي 1264 تا 1324ق چگونه شرايط زندگي اجتماعي و اقتصادي كليميان ايران متحول شد. فرضيه مقاله اين است كه كليميان با كمك نهادهاي بين‌المللي هوادار يهوديها و كشورهاي قدرتمند اروپايي، حكومت قاجار را ترغيب كردند تا فرصتهاي بيشتري در جهت بهبود حيات اجتماعي و اقتصادي شان در زمينه هاي مختلف واگذارد.

In the late eighteenth and early nineteenth centuries, when the Iranian government turned to European powers for the development of the country, the influence of these powers in Iran grew more and more. One of the most famous ways of these powers in increasing influence was to support religious minorities and expand missionary activity. Following this widespread relationship with Europeans, the government launched a modern and westernized reformist program that paved the way for significant social change in Iran. In this regard, the Iranian Jews, by utilizing the international situation and affecting the internal situation, took effective steps to develop their social life. In the other side, The Qajar government under pressure of European powers and Judaist world organizations agreed with significant changes in the lives of Jews in Iran. The establishment of new educational institutions and granting new social opportunities and privileges have greatly improved the situation of the Jews. The article seeks to find the answer to this question how the social life of the Jews during the period from 1264 to 1324AH and under these newly international and domestic conditions was improved. The hypothesis of the article is that the Jews, with the help of Judaist world institutions and European powers, urged the Qajar government to provide more opportunities for improving their social life in different fields.