پديد آورندگان :
اصلاحي، فاطمه دانشگاه آزاداسلامي واحد تحقيقات تهران - گروه مشاوره، تهران، ايران , ابوالمعالي الحسيني، خديجه دانشگاه آزاداسلامي واحد رودهن - گروه روانشناسي، رودهن ، ايران , اصغر نژاد، علي اصغر دانشگاه علوم پزشكي و خدمات درماني - دانشكده علوم رفتارو سلامت روان - گروه روانشناسي، تهران , خلعتبري، جواد دانشگاه ازاد اسلامي واحد تنكابن - گروه روانشناسي، تنكابن، ايران
كليدواژه :
ذهن‌آگاهي , استعاره , مولانا , مثنوي معنوي
چكيده فارسي :
ذهن‌آگاهي به عنوان يك درمان جديد، ريشه در فرهنگ شرق داشت، هدف از اين مطالعه شناسايي استعاره‌هاي بومي و فرهنگي مبتني بر ذهن آگاهي در سه دفتر اول مثنوي معنوي مولانا بود. روش: روش پژوهش حاضر تحليل محتوا و جامعه آن سه دفتر اول مثنوي معنوي بود. انتخاب نمونه به صورت هدفمند صورت گرفت و تعداد (1027)، استعاره در سه دفتر شناسايي شد. ابتدا استعاره‌هاي مرتبط با هر يك از 9 مؤلفه ذهن‌آگاهي شناسايي و سپس فراواني آنها تعيين شد. از تحليل محتوا با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA براي تحليل داده‌ها استفاده شد. يافته‌ها: در اين پژوهش تعداد استعاره‌ها در دفتر اول تقريبا دو برابر دفتر دوم و سوم بود. بر اساس يافته‌ها، استعاره‌هاي شناسايي شده مرتبط با مؤلفه‌هاي اصلي ذهن‌آگاهي، به ترتيب فراواني از تعداد بيشتر به كمتر، عبارت از: عدم واكنش، اعتماد (اطمينان)، عدم قضاوت، بخشندگي (مهرباني)، بردباري، پذيرش و قدرشناسي (سپاسگزاري)، ذهن مبتدي و رها كردن/ نچسبيدن بودند. به عبارت ديگر عدم واكنش از بيشترين فراواني و رها كردن/ نچسبيدن از كمترين فراواني برخودار بودند. در اين پژوهش براي مؤلفه عدم واكنش، زيرمؤلفه‌هاي تسليم، نجنگيدن و سكوت، و براي مؤلفه عدم قضاوت زير مؤلفه‌هاي روشن‌بيني، وسعت ديد و عدم مقايسه استخراج شدند. همچنين در اين پژوهش با توجه به مفهوم كلي ذهن‌آگاهي و بر اساس استعاره‌هاي جستجو شده، 4 مؤلفه عمل با آگاهي، مشاهده و توصيف، درك (همدلي) و تعادل، به عنوان مؤلفه‌هاي ديگر ذهن‌آگاهي كشف و شناسايي شدند. نتيجه‌گيري: به درمانگران و مشاوران پيشنهاد مي‌شود كه به منظور انتقال بهتر مفاهيم و آسان‌سازي آموزش و درمان ذهن‌آگاهي مبتني بر شناخت، از استعاره‌هاي بومي و فرهنگي مبتني بر ابيات مولانا استفاده كنند.
چكيده لاتين :
Mindfulness, as a new therapy method, has its roots in the culture of the East. The aim of this study is to identify the cultural and mindfulness-based metaphors in the Rumi's Masnavi (three chapters of first book). Methods: The current research analyzes the content of the above-mentioned section of Masnavi. The sampling was targeted and 1027 metaphors were identified. The metaphors attributed to the 9 components of mindfulness were identified, and their abundance was also cosidered. MAXQDA coding software was used to analyze the extracted data. Findings: The investigations showed that the number of the metaphors in the first chapter was two times more than the second and third chapters. The metaphors related to the components of mindfulness according to the number were sorted as follows: the non-striving, trust (confidence), non-judging, generoslty (kindness), patience, acceptance and gratitude, beginner's mind and letting go. In other words, the non-striving and letting go were respectively used most and least frequently. The sub-components of surrender, non-fighting and silence were identified for the non-striving component. The sub-components of insight, inclusiveness, and non-comparing was distinguished for the non-judging component . In addition, based on the researched metaphors and the concept of mindfulness, four new components of awareful action, observation and describing, understand (empathy) and balance, as other components of mindfulness were also discovered. Conclusion: For the means of facilitating the conveyance of concepts, education and therapy with cognitive-based mindfulness, it is suggested that therapists and counselors use the folk and cultural metaphors in the poems of Rumi.
