ارزيابي بافت هاي فرسوده مناطق روستايي با تأكيد بر سازه هاي فرم روستايي (مطالعه موردي: پيرامون كلانشهر تهران)

Evaluation of rural deteriorated textures with emphasis on Basic elements of rural Form (case study: the in the metropolises around of Tehran)

فرم روستايي به‌عنوان الگوي فضايي جامع، بي‌حركت، موضوعات كالبدي پايدار در روستا تعريف شده است. در اين راستا، سازه‌هاي اصلي فرم روستايي يعني تيپ ساختمان؛ زيربناها؛ كاربري اراضي؛ تراكم؛ و توزيع مبنايي براي ارزيابي و يا ساماندهي بافت‌هاي فرسوده روستايي قرار گرفته مي‌شود؛ زيرا بافت فرسوده در مناطق روستايي از نظر فرم و محتوي، كارايي خود را از دست داده است. اين مسأله در كشور مطرح شده ولي بسياري از مدل‌ها چندان با واقعيت متناسب نبوده لذا مداخله براي ايجاد تعادل ضرورت مي‌يابد. در اين راستا، يكي از اقدامات بنيادين و اوليه در رابطه با مناطق فرسوده روستايي، رتبه‌بندي اين‌گونه مناطق بر مبناي پنج عنصر كلي مربوط به فرم روستايي است تا بدين‌ طريق مناطقي كه وضعيت نامطلوب‌تري در خصوص فرم روستايي دارند شناسايي و ساماندهي (نوسازي) به شكل محسوس‌تري در آنها انجام گيرد؛ اما تاكنون ارزيابي علمي در اين زمينه انجام نگرفته است. به تازگي، روش ارزيابي توليد وزني تجمعي (WASPAS) به‌عنوان يكي از كاربردي‌ترين روش‌هاي رتبه‌بندي معرفي شده است؛ از اين‌رو، پژوهش حاضر در پي ارزيابي و رتبه‌بندي بافت‌هاي فرسوده روستاهاي پيرامون كلان‌شهر تهران با تأكيد بر سازه‌هاي اصلي فرم روستايي است. بر اين اساس، روش تحقيق اين مقاله از نوع توصيفي‌ـ كاربردي و شيوه جمع‌آوري اطلاعات به دو صورت كتابخانه‌اي و ميداني بوده كه با استفاده از پرسشنامه، نظر 260 نفر خانوار روستايي و 15 نفر از نهادهاي محلي در روستاهاي فرسوده پيرامون كلان‌شهر تهران در هشت شهرستان از استان تهران منتخب و پانزده متخصص علمي به‌منظور وزن‌دهي به شاخص‌ها دريافت، توصيف و تحليل شد. نتايج به‌دست آمده نشان مي‌دهد روستاهاي مشهدفيروزكوه، يهر، كبيرآباد، قوئينك رخشاني، جعفرآباد باقراُف، وسطر، حصار كوچك، زواره بيد، حسن آباد باقراُف در مقايسه با روستاهاي ديگر، شرايط نامطلوبي را به لحاظ وضعيت موجود فرم روستايي به كمك روش واسپاس داشته اند.

At the intra-rural level, the term "rural form" can be defined as the physical structure and pattern of rural elements and in other words, defines rural form as the spatial pattern of the large, inert, permanent physical objects in a rural. In this regard, five general/ basic elements of rural Form are building type; infrastructures; land use; density; layout that base is for assay, evaluation and or organizing (renovation) of rural deteriorated textures (RDT); because of Rural deteriorated texture (RDT) is often created without any pre-defined plans and they have irregular structures. Thus, they need planning and coordinated intervention so that they could be organized. In this regards, yet scientifically appraisal has been not for Basic elements ranking for organizing of rural deteriorated textures. On the other hand, Weighted Aggregated Sum Product Assessment (WASPAS) method has been introducing as a one of the most application ranking methods recently. Therefore, research aim is use Weighted Aggregated Sum Product Assessment (WASPAS) method for ranking and evaluation of rural deteriorated textures with emphasis on Basic elements of rural Form.