پديد آورندگان :
سبزواري، عليرضا دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكدة مهندسي و فناوري كشاورزي - گروه مهندسي ماشين هاي كشاورزي، كرج، ايران , رجبي پور، علي دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكدة مهندسي و فناوري كشاورزي - گروه مهندسي ماشين هاي كشاورزي، كرج، ايران , باقري، نيكروز سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسۀ تحقيقات فني و مهندسي كشاورزي، كرج، ايران , اميد، محمود دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكدة مهندسي و فناوري كشاورزي - گروه مهندسي ماشين هاي كشاورزي، كرج، ايران
كليدواژه :
الگوي كشت , امنيت غذايي , تاپسيس , تحليل عاملي اكتشافي , مخاطرات
چكيده فارسي :
انتخاب الگوي كشت از اصلي‌ترين عوامل افزايش بهره‌وري توليد در كشاورزي محسوب مي‌شود. تخصيص بهينۀ اراضي و تعيين محصولات مناسب كشت هر منطقه براي جلوگيري از مصرف بي‌رويۀ نهاده‌ها و كاهش مخاطرات ناشي از كمبود منابع تأمين غذا پس از بررسي علمي عوامل مؤثر بر الگوي كشت و با در نظر گرفتن شاخص‌هاي مختلف قابل دستيابي است. پژوهش حاضر به تعيين عوامل مؤثر بر الگوي كشت و اولويت‌بندي آنها مي‌پردازد. اين پژوهش در پهنۀ كشاورزي سيلاخور واقع در دورود لرستان انجام گرفت. روش تحقيق در اين پژوهش، كتابخانه‌اي، مصاحبه با خبرگان و پيمايشي (گردآوري پرسشنامه از كشاورزان) بود. متغيرهاي مؤثر بر الگوي كشت با استفاده از روش تحليل عاملي اكتشافي استخراج شد و سپس براي اولويت‌بندي كشت محصولات كشاورزي از روش تاپسيس مبتني بر آنتروپي شانون استفاده شد. نتايج تحليل عاملي نشان داد كه متغيرهاي مؤثر بر انتخاب الگوي كشت به‌ترتيب در شش عامل مكانيزاسيوني- زراعي، خاك و اقليم، مديريتي كلان دولت، پشتيبان توليد، اجتماعي و حاشيه‌اي توليد دسته‌بندي مي‌شود. اين عامل‌ها در مجموع 61/41 درصد از واريانس متغيرهاي مؤثر را در انتخاب الگوي كشت تبيين كردند. همچنين در روش آنتروپي چهار معيار دسترسي به سرمايۀ نقدي مورد نياز كشت‌وكار (0/236)، نياز آبي محصول (0/233)، سود محصول (0/098) و واحد بهره‌برداري بيشتر از يك هكتار (0/039) بيشترين اولويت را در انتخاب الگوي كشت داشتند. در نهايت نتايج مبتني بر روش تصميم‌گيري چندمعيارۀ تاپسيس نشان داد كه كشت‌هاي چغندرقند پاييزه (0/598)، گندم (0/589)، جو (0/558)، كلزا (0/556)، نخود پاييزه (0/515)، برنج (0/499)، كينوا (0/471) و زعفران (0/390) به‌ترتيب، در اولويت الگوي كشت منطقه قرار دارند.
چكيده لاتين :
The selection of cropping patterns is one of the main factors in increasing agricultural productivity. Optimal allocation of land and determination of suitable crop production in each region to prevent unwarranted consumption of inputs and reduce the disaster of lack of food supply after scientific study of factors affecting cropping pattern and taking into account different indices. Therefore, the present study determines the factors affecting the cropping pattern and their prioritization. This research was conducted in Silakhor agricultural area in Dorud Lorestan. The research method used in this study was a library, skillful interviews, and inspection (collecting questionnaires from farmers). The variables affecting the cropping pattern were extracted using exploratory factor analysis and then Shannon entropy-based TOPSIS method was used to prioritize crop cultivation. Factor analysis results indicated that the variables affecting sustainable crop pattern selection in the region can be classified into six factors, mechanization-farming, soil and climate, macro-government management, production support, social and production margin. These factors explained 61.41% of the variance of the effective variables in selecting the cropping pattern. Also, in the four-criterion entropy method, Access to cash capital of cultivation needed (0.236), Crop water requirement (0.233), crop profit (0.098), and cultivation area more than 1 ha (0.039). They had the highest priority in choosing the pattern of cultivation. Finally, the results of TOPSIS Multi-Criteria Decision Making showed that autumn sugar beet (0.598), Wheat (0.589), Barley (0.558), Canola (0.556), autumn peas (0.515). ), Rice (0.499), Quinoa (0.471), and saffron (0.390), respectively, have the highest priority for being included in the region's cultivation pattern.
