تحليلي بر جايگاه شهرهاي كوچك در نظام سلسله مراتب شهري استان كرمانشاه (نمونه موردي: شهر سرپل ذهاب)

An Analysis of the Status of Towns in the Urban Hierarchy System A Case Study of Sarpol-e Zahab Town, Kermanshah Province

شهرهاي كوچك و جايگاه آن در برنامه ­ريزي كشورهاي در حال توسعه، بخشي از استراتژي­ هاي توسعه شهري را تشكيل مي‌دهد. تجربيات جهاني در اين زمينه بيانگر اين واقعيت است كه حل مسائل و مشكلات شهرهاي بزرگ مستلزم حمايت جدي از مراكز شهري كوچك مي­باشد. هدف اين پژوهش تحليلي بر جايگاه شهرهاي كوچك در نظام سلسله مراتب شهري استان كرمانشاه مي­ باشد. روش مورد استفاده در اين پژوهش كمي - تحقيقي مي ­باشد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از مدل رتبه – اندازه و نوع تعديل يافته آن، مدل لگاريتمي رتبه – اندازه، شاخص نخست شهري و شاخص چهارشهري استفاده شده است. نتايج به دست آمده از تحليل و بررسي سلسله مراتب شهري در استان كرمانشاه در طول چند دوره سرشماري كه مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفت، بيانگر عدم تعادل و توازن در اين استان است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه شهر سرپل ذهاب در طول چند دوره سرشماري از سال 1375 تا سال 1395 جزء شهرهاي متوسط محسوب مي‌شود. نتايج حاصل از بررسي سلسله مراتبي شهرهاي كوچك نشان مي‌دهد كه در صورت تقويت اين گونه شهرها مي‌توان از يك سو جلوي مهاجرت­ هاي بي­رويه به شهرهاي كلان را گرفت و از سوي ديگر مي‌توان با توسعه اين شهرها مي‌توان باعث پيشرفت نقاط روستايي شده و تعادل و توازن را در سطح منطقه ايجاد كرد.

Towns and their location in the planning of developing countries are part of urban development strategies. Global experiences in this area represent the fact that solving the problems of major cities requires serious support from small urban centers. The purpose of this analytical study is to determine the status of towns in the urban hierarchy system of Kermanshah province. The method used in this study is descriptive-analytic. To analyze the data, the rank-size model and its adjusted type as well as logarithmic Rank Model – Size were used. First, Urban Primacy Index and four urban indices were used. The results obtained from urban hierarchy analysis in Kermanshah province during several census periods have been analyzed and the analysis indicated the lack of balance in this province. The results of the study show that the city of Sarpole Zahab was a small town. During several periods from 1375 to 1395 it was considered as an average city. The results of the hierarchical survey of small towns show that cities with a smaller population have lower population stability and lower growth rates rather than the upstream cities. The causes of this instability can be the lack of resource allocation and adequate state budget institutions, inequality in the distribution of income and assets, lack of health facilities and so on. In the case of the strengthening of such cities, on the one hand, it is possible to prevent large migrations to major cities, and on the other hand, the development of these cities can help develop rural areas and create a balance in the region.