پديد آورندگان :
اسدي، احمد دانشگاه بزرگمهر قائنات قائن، ايران - دانشكده علوم انساني , اكبري، ابراهيم دانشگاه بزرگمهر قائنات قائن، ايران - دانشكده جغرافيا و علوم محيطي , شفيعي، نجمه دانشگاه حكيم سبزواري، سبزوار - دانشكده جغرافيا و علوم محيطي
كليدواژه :
تصاوير ماهواره‌اي , تغييرات كاربري اراضي , مدل زنجيرة ماركوف , مخاطرات ژئومورفيك , قائن
چكيده فارسي :
رشد شهرها و تأثيرات حاصل از آن بر محيط پيرامون، پيامدهاي زيان‌باري به دنبال دارد؛ امـا بـا شناخت و آگاهي از نواحي، بررسي، به‌كارگيري و استفادة بهينه از علوم و فناوري‌هاي جديد مي‌توان به سمت توسعة پايدار حركت كرد؛ از سويي جغرافيا و شاخص‌هاي بسيار مهم آن به‌ويژه ژئومورفولوژي به‌مثابة علمي تخصصي و كاربردي، نقش مؤثري در رشد و گسترش مراكز شهري دارد. در پژوهش حاضر، وضعيت توسعة شهر و مخاطراتي بررسي شده است كه بر اين توسعه تأثير مي‌گذارد. در اين پژوهش با استفاده از قابليت تكنيك سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي، تغييرات كاربري اراضي شهر قائن به‌منظور تخمين افزايش سطح مجموعة شهري و ميزان كاهش اراضي كشاورزي و باغي در بازة زماني سال‌هاي 2000 تا 2017 بررسي شد؛ همچنين تأثير آن بر مخاطرات ژئومورفولوژيكي ازجمله گسل، آبراهه و ليتولوژي در منطقه ارزيابي شد. در ادامه محدودة كاربري با الگوريتم حداكثر مشابهت، روش نظارت‌شده و مدل زنجيرة ماركوف در افق 1404 مشخص شد. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهد طي سال‌هاي 1379، 1389 و 1396 مساحت كاربري محدوده‌هاي ساخته‌شده در شهر قائن افزايش داشته و اين افزايش سبب نزديك‌شدن شهر به سازندهاي رسي، گسل‌ها و آبراهة اصلي شده است؛ به‌طوري كه مساحت اراضي ساخته شده (114/84درصد)، باغ‌ها و زمين‌هاي كشاورزي (99/1درصد)، زمين‌هاي باير (99/71درصد) و مراتع (99/94درصد) تغيير خواهد كرد. تلفيق داده‌هاي متفاوت براي به دست آوردن نتايج دقيق‌تر و منسجم‌تر و همچنين آينده نگري براي شناسايي مناطق مساعد به منظور رشد و گسترش شهري در سال‌هاي آتي، نوآوري اين پژوهش محسوب مي‌شود.
چكيده لاتين :
The growth of cities and their impacts on the environment have disastrous consequences. But, with having the knowledge of the areas, investigation, employment, and proper use of new technologies, sustainable development can be achieved. On the other hand, geography and its most important indicators, especially geomorphology as a specialized science, can play an important role in the growth and development of urban centers. The present study examines the development status of the city and the risks that affect its development. In the present study, using the remote sensing and geographic information system of land use changes in the city of Qaen, in order to estimate the increase in the urban area and the reduction of agricultural and horticultural lands in the period from 2000 and 2017, and also its effect on the geomorphological hazards (such as fault, waterway and lithology) has been studied in the region. The area of use was characterized by maximum similarity algorithm, supervised method and Markov chain model at 1404 horizons. The results of this study show that during the years 2000, 2010 and 2017, the area of use of the boundaries built in the city of Qaen has increased and this increase has brought the city closer to the clay formations, faults and main waterways. So that constructed lands (114.84%), gardens and agricultural lands (99.1%), uncultivated lands (99.71%) and rangeland (99.94%) will change. The combination of different data to obtain more accurate and coherent outcomes as well as a vision for identification of favorable areas for urban growth and development in the coming years will be considered as the innovation of this research.
