پارادايم شبكه‌اي (پارادايم علم ديني و به‌مثابه پارادايم رقيب علوم انساني موجود)

توليد علم ديني و علوم انساني اسلامي نيازمند تعريف يك دستگاه معرفتي استنتاجي است تا بتواند با دريافت داده‌هاي توصيفي از منابع ديني، نظريه‌ها را كه بيانگر رابطه معنادار ميان مؤلفه‌هاي مختلف هستند با روش موجّه توليد كند. پارادايم شبكه‌اي تلاشي براي ارائه نظام‌مند اصول موضوعه و روش استنتاج براي شكل‌گيريِ اين دستگاه معرفتي است. قلب اين دستگاه معرفتي، «خصلت شبكه‌اي بودن هستي» است كه از آن، هستي‌شناسي شبكه‌اي، انسان‌شناسي شبكه‌اي، معرفت‌شناسي شبكه‌اي، روش‌شناسي شبكه‌اي، ارزش‌شناسي شبكه‌اي، جامعه و تاريخ‌شناسي شبكه‌اي و دين‌شناسي شبكه‌اي استخراج شده است. اثر اين پسوندِ «شبكه‌اي» در «لزوم تشخيص و تعيين معادله حركت در مقياس كلان هستي در توصيف‌ها و تجويزها» است. اين پارادايم، رقيب پارادايم‌هاي سه‌گانه (اثبات‌گرايي، تفسيري و انتقادي) رايج در علوم انساني است كه در اين مقاله به صورت تطبيقي با آنها مورد بررسي قرار گرفته است.